CEMİL MERİÇ'TEN SEÇMELER (Köylü ve Okumak)

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / CEMİL MERİÇ'TEN SEÇMELER

Okunma Sayısı: 4733

Yazar: Harun ŞAHİN

CEMİL MERİÇ'TEN SEÇMELER (Köylü ve Okumak)

KÖYLÜ VE OKUMAK¹

Köye tek kitap girebilmişti: Kur'an. Ve hayali cennete kanatlandıran birkaç risale². Toprak adamı ancak cehennemden kurtulmak için okur. Kitap cennetin anahtarıdır. Öğretmen imamın yerini tutamadı, tutamayacaktır. Öğretmen köye neyi getiriyor? Samimiyetsizliği, köksüzlüğü ve hoppalığı³. Köy bir gurbet, bir sürgün, bir Lilliputlar ülkesidir⁴ hazret için. Hazret de köylü için yabancı bir madde, bir düşman, bir nev’i casus. Okuyup da ne yapacak köylü. Refahında bir değişiklik olacak mı? Hayır. Kitap hiçbir kapı açmayacak önünde.

Bir devlet ki, bütün bir köyün sevgisini kazanan yaşlı din adamını Arapça ezan okuyor diye tartaklayacak kadar şuursuz ve eblehtir⁵. Bütün Hıristiyan dünyanın, tek kelimesini anlamadan, Latince⁶ dua ettiğini bilmez. Bir devlet ki, kaymakamı, ışıktan korktuğu için imamı tevkif eder⁷. Bir devlet ki, topuna tüfeğine, üniversitesine, matbuatına rağmen kitaptan ve harften korkmaktadır…

Köylüyü insanlaştıran, dini. Dinsiz köylü bir yaban domuzudur. Yalnız bizde mi? Hayır, bütün dünyada. Köylü okumak ister: yasaktır. Bu memleketin %70'i okuma bilmez⁸. Ben eminim ki Türk harfleri, gerçekte Türk harfleri Arap harfleridir, değiştirilmeseydi okuma bilenlerin sayısı %70'e çıkardı.

1 Jurnal I. İletişim Yayınları. İstanbul 1998.s.379-380.

2 Risale: Kısa yazılmış küçük kitap, mecmua, mektup, Kitapçık.

3 Hoppa: Yaşına uymayan davranışlarda bulunan, delişmen, serbest, koket, ağırbaşlı karşıtı. Hoppalık: Hoppa olma durumu veya hoppaca davranış.

4 Lilliputlar Ülkesi: İrlandalı yazar Jonathan Swift tarafından 1726 yılında tamamlanan, İngiliz edebiyatının en önemli politik-ironik eserlerinden olan ‘Gülliver’in Serüvenleri’adlı eserler dizisinde geçen cüceler ülkesi. Dört kitaptan oluşan eser, kahramanın gittiği dört ülkeyi konu alır; yazar ilk gezisini, cücelerin Lilliput ve Blefuscu ülkesine yapar. Bu ülkelerde kendini “dev” gibi görür. İkinci gezisini Brobdingnag'a, yani “devler ülkesi”ne yapar, bu ülkede de "cüce" gibi kalır. Gezi yapılan diğer ülkeler Laputa (bilgeler adası) ile atlar ve Yahoo diye adlandırılan insanların yaşadığı Tekboynuzlular (Houyhynhynm) adasıdır. Her bir eser ayrı ayrı tenkit ve simgeler taşır; ama özellikle cüceler diyarında yani Lilliput ve Blefuscu ülkesinin anlatıldığı iki eserde siyasi ve içtimai tenkit ön plandadır. Cemil MERİÇ eserlerinde “Lilliputlar ülkesi” söz grubunu, genel olarak Cumhuriyet aydınının içinde yaşadığı cemiyete olan hissiyatsızlığını, millî, mahallî ve manevî değerlerden uzaklaşarak millete tepeden bakışını ifâde etmek için kullanır.

5 Ebleh: Akılsız, budala, alık.

6 Latince: Hint-Avrupa dil ailesine mensup, kullanılmayan antik dil. Batı dillerinin kökü olarak kabul edilir. Roma İmparatorluğu'nun resmî dilidir. Ortaçağ'da kiliselerde Latince kullanıldı. O zamanlar İncil, Latince olarak yazıldı. Bu yüzden Latince sembolik olarak Vatikanda kullanılmaktadır. Bilim dünyasında etkisi devam etmektedir.

7 Tevkif etmek: Kelime anlamı: Durdurma. Hukuk terimi olarak: Bir suç dolayısıyla birini tutuklama.

8 Yazı, 26.02.1965 tarihinde kaleme alınmıştır. 1960'lı yılların okuma yazma oranları ifade edilmektedir. Bu gün için okuma yazma seviyesi mutlaka farklı; keyfiyet açısından da farklı mı acaba? Sanmıyorum.

Yazar: Harun ŞAHİN	15-05-11
E mail: sahharun@hotmail.com		Tweet

Yorumlar: 3

Veteriner RAMAZAN GÖK
ÇOK GÜZEL			Tarih : 21-05-11
ÇALIMALARINIZDA BAŞARILAR DİLERİM

altemi yaşamak hasan kozak
köylü ve okumak			Tarih : 16-05-11
ibret alın

İhsan Efendioğlu
ÇOK GÜZEL			Tarih : 15-05-11
Harun hocam, seçme yazıları sabırsızlıkla bekliyor, istifade ederek okuyorum. Cemil Meriç'i anlamak için dipnotlara mutlaka ihtiyacımız vardı. Binbir zahmetle hazırladığınız dipnotlarla, Üstadın yazılarından tad almayı kolaylaştırdınız. Kaleminize sağlık.