ÂYET-İ KERÎME
Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.
Bakara, 120.
HADÎS-İ ŞERİF
Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.
Müslim, Rikak, 99.
SÖZÜN ÖZÜ
Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.
İsmet Özel
Kategori : DÜNYADA NELER OLUYOR / İSLÂM ÂLEMİ
Okunma Sayısı: 2353
Yazar: Müfit Yüksel
İDEOLOJİ, YEZÎDÎLİK VE İSLÂM

İDEOLOJİ, YEZÎDÎLİK VE İSLÂM Son günlerde Irak Kürdistanı'ndaki olaylar, IŞİD'ın mevzi kazanıp Musul'un ardından Şengal/Sincar ve Mahmur'a girişi, Yezidi/İzdî topluluğuna yönelik eylem ve saldırıları, Yezîdileri ve Yezîdiliği yeniden gündeme taşıdı. Yezîdiler üzerinden birçok tartışmalar da gündeme geldi. Ancak, özellikle IŞİD'in saldırıları ve Yezîdilik üzerinden Müslümanlık ve Müslümanlar adeta sanık sandalyesine oturtulmuş, kara bir propaganda hüküm sürmektedir. Buradan yola çıkılarak, Kürtlerin İslâm'dan soğutularak, Müslümanlıktan koparılmaları, dahası Müslümanlığın Kürdistan'dan tümüyle kovulması hedeflenmektedir.

Oysa ki, Haricî/Vahhabi ve Mücessime mezhebi yönelimli olup, bir takım batılı güç odaklarının da kontrolünde hareket eden, İslam ve insanlık dışı eylemleriyle hiçbir hukuk ve sınır tanımayan IŞİD'ın eylem, saldırı ve katliamlarının İslâmi/Dinî hiçbir temeli/dayanağı yok. Bu anlamda, IŞİD'in Yezîdî topluluğuna yönelik eylem ve saldırıları kesinlikle önlenmelidir.

Bugünlerde, IŞİD'ın Yezîdî/İzdî topluluğuna yönelik saldırıları üzerinden, sadece yüce İslâm dini itham edilmekle kalınmamakta, bu konuda etnik-ideolojik ezberler tekrarlanmakta ve inatla ısrar edilmektedir. Yezidilik üzerinden üretilen ideolojik ezberler ve tarih üretimi artık çileden çıkarıcı bir hal almaktadır.

Bu konudaki ideolojik ezberler ve tarih tezleri, Türkiye'de tek-parti döneminde, 30'lu yıllarda dayatılan resmi ideoloji ve tarih tezlerinden, Güneş-Dil teorisinden hiç farklı değil. Kör bir öykünme ve taklitle aynı tutum ısrarla dayatılmaya çalışılmaktadır.

Konuya ilişkin, çarpıtma daha topluluğa verilen isimden başlamaktadır. Bugüne kadar, Abdülkâdir Gilânî'nin muâsırı, büyük mutasavvıf Adiy bin Müsâfir'in kurucusu olduğu Adeviyye tarikatinden, zamanla değişim ve başkalaşım geçirerek, ayrı bir dini entiteye dönüşen bu topluluğa 'Yezîdî' adı verilmiş. Şerefhan dahi, Kürt Beyliklerinin Tarihi olan 1005/1597 tarihli Şerefnâme'de 'Yezîdî' adlandırmasını kullanmıştır. Kürtler arasında ise 'İzdî' şeklinde telaffuz edilip, kullanılagelmiştir. Buna rağmen son dönemlerde Azdi, Azdayi ve en son Ezidi adlandırmaları ortaya sürülmüştür. Bu son adlandırmalar, 30'lu yıllardaki Türk Tarih tezine benzer bir kaygı ve ideoloji zemininde öne sürülmüş, böylece Yezidiliğin Azday, Yezdan gibi kelimelerden türediği, yani İslam öncesi Kürtlerin antik dini olduğu savı dile getirilmiştir. Aynı şekilde, Diyarbekir şehir merkezinin antik/tarihi adı olan 'Amid'e, tarihi hiçbir veri elde olmadığı halde, Med'lerle bağlantı kurularak son yıllarda 'Amed' denmesi gibi. Halbuki, bu şehre 'Amid' dendiği gibi, buradan yetişen ünlü şahsiyetler için hep 'Amidî' nisbeti kullanılmıştır. Yezidilikle ilgili, özellikle, son dönemlerde ciddi araştırmalar gerçekleştirilip tarihi veriler ve belgeler yayınlanmışken, tarihi/ilmi hiçbir dayanağı olmayan etnik- ideolojik ezberlerin tekrarında, dayatılmasında inatla ısrar edilmektedir. Konuya ilişkin 24 Mart 2012 ve 28 Mart 2012 tarihli makaleleri yine bu sütunlarda yayınlamıştım. Sadece bununla kalınmamakta, bu sentetik/yapay tarih tezlerini kabul etmeye yanaşmayan Kürtler, özellikle sosyal medyada, acımasız bir linç kampanyası ile karşı karşıya kalmaktadır.

Türkiye'de 30'lu yıllarda devletin resmi ideolojisi olarak dayatılan tarih tezleri taklit edilerek, bunlara öykünülerek sergilenen tutum, gerçekleri değiştirmeyeceği gibi, bu ideolojik ezberlerde ısrar edilmesinin toplumsal fay hatlarını diri tutup, bölge barışını iyice torpilleyecek şekilde derinleştirmekten başka bir işlevi olmaz.

Yezîdîlik/İzdilikle ilgili birçok tarihi kaynak ve veri bulunmaktadır. Hele, Adiy bin Müsafir'in tarihi şahsiyetine, menkıbelerine ilşkin bir hayli Arapça kaynak bulunduğu gibi (Şeyh Adî'nin Arapça Menakıbı için bkz. Berlin, Staats Bibliothek, We, 1743; Ayrıca, Nureddin Abu'l-Hasen Eş-Şetnufî, Behcetu'l-Esrâr Ve Ma'denu'l-Envâr, Bağdat, 2010) , 'Ehl-i Sünnet İtikadı' adlı eserinin eski tarihli yazmaları da bulunmaktadır. Bu anlamda şahsı ve tarihi kişiliğine ilişkin karanlık bir nokta ve gizem bulunmamaktadır. Yanısıra, Süleymaniye Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa bölümünde kayıtlı, 669/1271 tarihli, Adeviyye Tarikatı mensuplarına ait Hakkari'de kaleme alınmış ve içinde Şeyh Adiy bin Müsafir'in eserinin de yer aldığı Arapça yazma mecmuâ, hiçbir şüpheye mahal bırakmayacak şekilde konuyu aydınlatıcı niteliktedir. Bunun yanısıra, Roger Lescot'un daha 1938 yılında yayınladığı, Yezîdilik'le ilgili çalışması da, bu konudaki tarih tezlerini ve ezberleri kesinlikle doğrulamamaktadır. (Bakınız: Roger Lecot, Yezîdîler, Çeviri: Ayşe Meral, Avesta Yayınları, İstanbul, 2001). Yine bu konuda, Enes Muhammed Şerif Doskî'nin Yüksek Lisans çalışması (Enes M. Şerif Ed-Doskî, Etbâu'ş-Şeyh Adiy bin Musafir El-Hekkârî, 2006, Dohuk) ile Hakkari Üniversitesi öğretim görevlisi Yaşar Kaplan'ın 'Günümüz Yezîdiliği' başlıklı yüksek lisans tezi (Yaşar Kaplan, Günümüz Yezidiliği, Nubihar Yayınları, İstanbul, 2013) ve Metin Bozan'ın 'Şeyh Adi bin Müsafir' başlıklı çalışması (Metin bozan, Şeyh Adî Bin Müsafir, Nubihar Yayınları, İstanbul, 2013) son dönemlere ait önemli çalışmalar'dır.

Tüm mevcut kaynaklara tarihi verilere ve son dönem akademik çalışmalara rağmen, halen kamuoyunda ideolojik ezberlere dayalı yaklaşım ve bunlara dayanan bir kısım akademik-ilmi kıymeti haiz olmayan eserler, başta medya olmak üzere üzere ısrarla dayatılmaktadır.

Yazının kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Yazar: Müfit Yüksel
16-08-14
E mail: yenisafak.com.tr
 
 
Yorumlar: 0
Bu yazı için henüz yorum yapılmamıştır.
İDEOLOJİ, YEZÎDÎLİK VE İSLÂM
Online Kişi: 17
Bu Gün: 549 || Bu Ay: 9.772 || Toplam Ziyaretçi: 2.201.564 || Toplam Tıklanma: 51.945.673