2025 yılı, 10 Temmuz 1975 yılında vefat eden Nurettin Topçu’nun ahirete irtihalinin ellinci yılı. Gönül isterdi ki bu yıl, Yarınki Türkiye eseri dolayısıyla da ‘Nurettin Topçu ve Türkiye Yüzyılı’ ilan edilseydi.
Vefatının üzerinden elli yıl geçti. Ve hâlâ konuşuluyor, hâlâ yazılıyor, hâlâ tartışılıyor Nurettin Topçu. Bu durum, onun fikirlerinin geçici bir parıltı değil, köklü bir düşünce sistemi olduğunu gösteriyor. Fikirle uğraşan her insan için elli yıl sonra hâlâ anılmak, anlaşılmak ve üzerinde konuşulmak büyük bir ihsandır.
Onun hayatı, derinliğin ve sadeliğin nasıl bir araya gelebileceğini gösteren bir örnek. Gösterişsiz ama derin; sessiz ama çarpıcı bir mütefekkirdi. Bugünlerde en çok eksikliğini hissettiğimiz şey de bu değil mi zaten? Derinlik. Anlam. Ahlak. Vicdan.
Topçu’nun isyanı öfkeye değil, ahlaka dayanırdı. Onun “isyan ahlakı” dediği şey, düzene başkaldırmak için değil, bozulmuş düzenin karşısında bir duruş sergilemek içindi. Hakkı savunmak, adaleti hatırlatmak ve kötülüğe karşı susmamak… Onun isyanı, nefsin değil, vicdanın isyanıydı.
Onun dünyasında yerli olmak, sadece Anadolu’yu sevmek değildi; Anadolu’nun ruhunu, maneviyatını, özünü kavrayıp bunu bir düşünce sistemine dönüştürmekti. Yerli düşüncenin, yüzünü Batı’ya çevirmeden de derin ve felsefi olabileceğini gösterdi. Onun felsefesi, ne taklitçiydi ne de popülist. O, bu toprakların içinden konuştu; bu toprağın diliyle, bu halkın duygusuyla düşündü.
Dünya gözüyle kendisini göremedik, sohbetine katılamadık. Ama yolu onun rahlei tedrisinden geçmiş, D. Mehmet Doğan, Mustafa Kara, Bekir Sıddık Soysal, Mehmet Sılay ve Ahmet Fatih Gökdağ gibi üstadlarımızdan Nurettin Topçu Üstadımızı dinledik. Her üstadımız gibi özellikle de uzun yıllar birlikte yakın çalışma şerefine nail olduğumuz merhum D. Mehmet Doğan abimiz Topçu gibi düşünen ve yaşayan birisiydi.
Topçu’nun fikirlerini okudukça, gönül gözüyle onu görmeye çalışıyoruz. Kendisini anlamak için akıl gözüyle bakıyoruz, vicdanımızla ahlakını tartmaya çalışıyoruz. Onun fikirleriyle düşünmeye, onun ruhuyla hissetmeye gayret ediyoruz. Çünkü aynı yolun yolcusuyuz. Aynı irfandan, aynı pınardan su içmişiz.
Onun adına düzenlenen ilmi toplantılar, sadece bir anma değil. Aynı zamanda onun açtığı yoldan yürümeye devam etme iradesinin bir ifadesi. “Bugün bize ne söylerdi?” sorusu, sadece nostalji değil; bir arayış, bir yön tayinidir.
Topçu bugün aramızda olsaydı, gençlere yine önce ahlakı öğretin derdi. Eğitimin sadece bilgi vermek olmadığını, aynı zamanda kişilik inşa etmek olduğunu söylerdi. Düşünmekten korkmamayı, ama her düşüncenin vicdan terazisinde tartılması gerektiğini hatırlatırdı.
Elli yıl önce göçmüş bir fikir adamı hâlâ bu kadar diri konuşuyorsa, bu sadece onun büyüklüğü değil; bizim de hâlâ onun öğrettiklerine muhtaç oluşumuzdandır. Bu nedenle Topçu’yu anmak yetmez. Onu anlamaya ve yaşatmaya devam etmeliyiz. Onun sorularını bugünün meseleleriyle yeniden düşünmeliyiz.
Zira bugün en çok ihtiyaç duyduğumuz şey, fikirle vicdanı birleştiren bir duruş. Nurettin Topçu, çocuklukta merhamet, yetişkinlikte adalet erdemleri öğretilmeli diyen tam da bu duruşun adıdır. Ruhu şad olsun.
