LATİN HARFLERİNE DÂİR

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / DİL KALESİ

Okunma Sayısı: 2127

Yazar: NÂMIK KEMÂL

LATİN HARFLERİNE DÂİR

Hattın (yazının) ıslâhı için Latin hurûfâtını (harflerini) bizim lisâna almak, Frenk elbisesi giymeği, mülkün (ülkenin) ıslâhına medâr (sebep) olur zannetmek kabîlindendir.

Evvelâ Latin hurûfu (harfleri) ile “sad”, “dad”, “tı”, “zı”, “zel” “cim”, “çim” harflerini nasıl yazacağız?.. “Sad, dad, tı, zel bizde telâffuz olunmuyor. Ne lüzûmu var, kaldırıveririz.” denilecek ise, imlâ-yı Arab'ı (Arapça imlâyı) bozmak şöyle dursun, lisânımızda “zâhir (ظاهر)” ve “zâhir ( زاهر)”; “fâ’iz (فاءض)” ve “fâ’iz (فاءز)” gibi yalnız siyâk u sibâk karînesi (sözün geliş-gidişinden elde edilecek ipucu) ile okunacak birkaç bin kelime peydâ etmiş oluruz. Haydi bu belâya katlanalım. Latin hurûfu (harfleri) kullanan kavimlerden hiçbirinin lisânında, hem “cim” hem “çim” hem “je” harfleri mevcut değil. Mâhud (bilinen) “g” ile “j” harflerini, bu üç telâffuzun hangisine taksîm edeceğiz?.. Latin harflerinde bir “c” bir “s” bir “k” bir “g” var. Bizim lisânın ise “se” ile “nûn” ve “yâ” “kâf”ları istisnâ olunduğu halde bir “kâf” ve bir “sin” ile bir “kâtib”deki, bir “değilim”deki, bir de “Tanrı”daki “kâf” harflerine ihtiyâcı var.

Evvelâ, Latin'de, hecelerden başka yalnızca on dokuz harf vardır. Bizim lisânımız elif, harekeden mâadâ (başka) otuz iki harfe muhtaç… Bu halde ne yapacağız? Latin harflerini biri ile terkip ederek (bir araya getirerek) mi esvât-ı lisân (dil sesleri) hâsıl edeceğiz? O halde düşün: Hurûfunun (harflerinin) sülüsânı (üçte ikisi) iki harften mürekkep (meydana gelen) ve harekeleri yazı arasında olan bir lisân ne kadar güç, ne kadar ağır yazılır; ne kadar da maskara şey olur!..

Sâniyen (ikinci olarak), “Soldan sağa yazılan hat, daha serî yazılır.” demişsin. Niçin?.. Ben de ömrümde benim Türkçe yazdığım kadar sür’atli yazı yazar Frenk (Avrupalı) görmedim. Bu tecrübe sana istenograflıktan geliyor ise, yanlış bir fikre sâhip olmuş olursun. Bir kerre merak etmiş, Türkçe bir istenografi tertibi yapmıştım. Onunla tekellüfsüzce (zorlanmadan), dakîkada seksen kelimeden ziyâde yazmak mümkün olurdu.

Sâlisen (üçüncü olarak), soldan sağa yazı yazmak, bizim için diz bükülemeyecek derecede dar pantolon giymeğe benzer; köylerimizde, hattâ evlerimizde kanepe bulunmadığı gibi, yazıhâne de yoktur. Bizde her mektup yazacak adamın, omuzunda bir masa taşıması mümkün müdür?