BABAM TURGUT CANSEVER

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / PORTRELER

Okunma Sayısı: 1866

Yazar: Serkan Yorgancılar

BABAM TURGUT CANSEVER

“Babalar ve kızları, babalar ve oğulları, anneler ve kızları, anneler ve oğulları” başlığı altında Turgut Cansever’in çocukları “Babam Turgut Cansever” başlığı altında onu anlatmışlar. Bu güzel anlatıyı Turgut Cansever’in ölüm yıldönümünde hatırlatmak istedim.

Meraklıları için hemen söyleyeyim; anlatı Muradiye Eğitim Kültür Sanat Dergisinde yayımlanmış. Güz 2009 sayısınını ilgililer mutlaka edinmeli!

Çünkü derginin bu sayısında Ümit Meriç babası Cemil Meriç’i, Hüsrev Hatemi babası Ali Asgar Hatemi’yi, Prof. Dr. Mehmet Sait Hatipoğlu babası Burdur’un Hatip Hocasını, Kemal Sayar babası Nuri Sayar’ı, Emine Işınsu annesi Halide Nusret Zorlutuna’yı anlatmışlar. Her bir söyleşide gerçekten güzel noktalar ve ibretlik yaşam öyküleri var.

Bu ülkenin hangi şehrini hatta hangi orta ölçekli anadolu kasabasını gezerseniz gezin mimari adına görebileceğiniz hep aynı çirkinliktir. Zevksiz ve ufuksuz, yaptıkları işin hiçbir yerine ne ruhunu ne de duygusunu katmayı başaramayan, amaçları her zaman daha fazla para kazanmaktan başka dertleri olmayan mimar/mühendis tayfasının kifayetsizliklerini görürsünüz. Kentleri ruhsuz, kasabaları duygusuz, köyleri ufuksuz ülkemin neden böyle olduğunun cevabı bu ülkede kaç Turgut CANSEVER var sorusunun cevabıyla aynı.

Turgut Cansever, mimarlıkla ilgili olarak “mimarlık bilgisi varlığın tüm alanlarını kapsadığında tamamlanabilir” sözüne inanmaktadır. O tasarım sürecine başladığında, ortaya koyacağı eserde tarihten gelen ruhla geleceğe dönük bir şeyler üretme çabasındadır. Cansever, Türk-İslam-Osmanlı kültürünün en üst ifadesinin mimari olduğunu söyler. Bu söz bir çoklarına göre fazlasıyla iddialı gelse de Osmanlıdan miras kalan coğrafyaya bakmamız bu sözün ne kadar anlamlı olduğunu gösterir bize. O Osmanlı ile ilgili ezberleri bozan sözler de söyler.

Mesela yıllarca empoze bizlere edilen İslam’ın sanata karşı olduğu tezine karşı der ki; “insanın hayatının her anında sanat. Kültür duyarlılığı ile yücelmeleri, büyük mimari eserlerin varlığı ile olmaktan çok insan hayatının her anını çerçeveleyen evler, mahalleler, sokakalar, iş ve çalışma yerlerinin mimari özelliklerinin idrak edilmesi ile sağlanır”.

Modern mimarı deşifre etmeye yöneliktir. Herşeyi sergiler, herşeyi pazarlar. Ancak Turgut Cansever geleneksel toplum yaşamımızda evle ilgili şunları söyler; “evin iç aleminde mahrem bahçesi içinde yetiştirdiği çiçeği, ağacı, bahçe duvarı üzerinden aşırıp, sokağıda yaşadığı çevreyi de güzelleştiren insanın, kolektif ve inşa edilmiş ortamla tabiatı bütünleştirme şuur ve mesuliyetinin yücelğini hatırlatmak isterim. Böyle bir tabiat-yapı ilişkisini ve insanın bu ilişkiye katılma imkanını yeniden gerçekleştirmek gelecek nesillere karşı elbette asli bir görevdir”.

Turgut Cansever, mimarlara çok önemli şeyler hatırlatmıştır. Elbette, paranın herşey olmadığını anlatacağımız mimarların sayısı bir hayli az olsa da Uyar’ın duyarlılığına kulak verecek mimarlar da yetişecek. Kibrit kutularını yan yatırıyolar devlet dairesi, kibrit kutularını dikiyorlar apartman dairesi oluyor diyordu Merhum Vali Recep Yazıcıoğlu. Toplu taşıma araçlarında toplu taşındığımız, toplu konutlarda toplu yaşadığımız bu çağda en önemli tespiti gene Cansever’e kulak verelim;

“Çevreye verdiğimiz” biçim, davranış tercihlerimizi, ve bu tercihlerimizdeki ahlak ve varlık telakkimizi, inancımızı yansıtmaktadır. Biçimler sakin, vakur, gerçeğe yönelik, hareketli, ahenkli, huzur verici, asude veya çatışan, sert veya yumuşak, diri veya gevşek, mütevazi veya iddialı….vs ifadelere sahip, bitaraf veya hükmedici, adi veya yüce, alalade veya huşu verici olabilir. Bunlar, davranışlarımızında özellikleridir. Davranışlarımıza düzen kazandıran şeyler, ahlak, davranış bilgisi ve dini pratiğin sonuçlarıdır”.

Böylesine anlamlı uyarıların bize hatırlatılmasına vesile olan Muradiye dergisine teşekkürler.