TDK'DEN BİR DÜZİNE HATA

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / DİL KALESİ

Okunma Sayısı: 2520

Yazar: C. Yakup ŞİMŞEK

TDK'DEN BİR DÜZİNE HATA - 1

1. Düzine

TDK’nin resmî İnternet sitesinde hizmete sunduğu sözlüklerde düzinelerle yanlış var… Büyük Türkçe Sözlük, Sesli Türkçe Sözlük, Kişi Adları Sözlüğü, Terim Sözlükleri, Türk Lehçeleri Sözlüğü, Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü, Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü, Eş ve Yakın Anlamlı Kelimeler Sözlüğü, Ekonometri Terimleri Sözlüğü, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü linkleriyle açılan sayfalarda dizgi, imla ve noktalama hatası, cümle düşüklüğü, açıklama yetersizlikleri vb. kusurlar göze çarpıyor.

TDK’nin kendi ifadesine göre bu sözlüklerin yer aldığı İnternet sitesi 26.09.2006 tarihinden bugüne (20.03.2010) kadar 45001187 kez ziyaret edilmiştir. Demek ki milyonlarca vatandaş, TDK’nin bu hizmetinden faydalanırken dizi dizi hatalarla karşı karşıya…
Bu hataları düzine düzine tespit edip yazmayı bir vazife saydım. İşte ilk düzine:

1. hata:
Kişi Adları Sözlüğü “Yâr” isminin 3. manasını “Yardem eden, destekleyen.” şeklinde ifade etmiş. Tabii ki “yardem eden” değil “yardım eden” olmalı.

2. hata:
BSTS / Biyoloji Terimleri Sözlüğü “çöven”i izah ederken “Karanfilligiller (Caryophyllaceae) familyasından…” demiş. “Karanfilligiller” değil “Karanfilgiller” olmalı.

3. ve 4. hata:
BSTS / Yazın Terimleri Sözlüğü “çözüm”ün 2. manasını “Bir yazın yapıtında düğümün akçıklığa kavuşması, bk. çözülmüş.” şeklinde kaydetmiş. Burada iki hata var: 1. “akçıklığa” değil “açıklığa” olacak. 2. “çözülmüş” değil “çözülüş” olmalı.

5. hata:
Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü’nde “lider” kelimesinin birinci manası için Attila İlhan’dan nakledilen örnek cümlede “Bu taktirde…” denmiş. Doğrusu “bu takdirde” olmalı.

6. hata:
Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü “grup” kelimesinin 1. manasına Peyami Safa’nın Sözde Kızlar’ından şöyle bir cümle nakletmiş: “Nazmiye Hanımda grubuna doğru yürüdü.” Buradaki “da” bağlama edatı olduğu için ayrı yazılmalıydı: Nazmiye Hanım da…

7. ve 8. hata:
Divanü Lügati’t-Türk Sözlük Veri Tabanı’nda “sorgu” kelimesi için “hacamak aygıtı, kendisiyle kanı alınacak ve emilecek aygıt ve şişe.” denmiş. Tabii ki “hacamak”ın doğrusu “hacamat” olacak. Ayrıca “kanı alınacak” değil “kan alınacak” olmalı.

9, 10, 11 ve 12. hata:
Yazın Terimleri Sözlüğü’nde “söz” maddesi açıklanırken “ılımlı söz” karşılığında “eski terim: kelâm-t makbul” denmiş. Farsça izafet terkip eki olan “-ı” yerine sehven “-t” getirilmiş. Aynı hata “tatlı söz”ün eskisi olan “kelâm-ı latif”te de tekrarlanmış.
Hatalar devam etmiş: “Tatlı söz” açıklanırken “İnce süzcüklerle gönül açan anlatım” denmiş. Tabii ki “süzcük” değil “sözcük” olacak.
“Kunt söz (kelâm-ı metin) için yapılan açıklamada ifade kusuru var: “Anlamı iyice kavramış, tam yerine oturmuş sözcüklerden kurulmuş söz.” diye yazılmış. Bu, tuhaf bir manaya gelir. Doğrusu şu olacak: “Anlamı iyice kavranmış, tam yerine oturmuş sözcüklerden kurulmuş söz.”

TDK’ye mesajım var: