ÂYET-İ KERÎME
Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.
Bakara, 120.
HADÎS-İ ŞERİF
Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.
Müslim, Rikak, 99.
SÖZÜN ÖZÜ
Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.
İsmet Özel
Kategori : İKTİBAS / Muhtelif Mevzûlar, Yazarlar, Yazılar
Okunma Sayısı: 447
Yazar: Hüseyin Besli
KIYILARIN OKUMUŞLARI İLE İÇ BÖLGELERİN OKUMAMIŞLARI

KIYILARIN OKUMUŞLARI İLE İÇ BÖLGELERİN OKUMAMIŞLARI‘MUKADDİME'ce/1 ‘OKUMUŞLAR'

1

Son Amerikan seçimlerinde bir daha gördük.

Efendim, Demokrat adaya oy verenler daha çok deniz kıyısında bulunan şehirlerde yaşayan ‘okumuş’lardan müteşekkil iken; Cumhuriyetçi adaya oy verenler ülkenin iç kesimlerinde bulunan görece daha az okumuş (aslında ‘okumuş’ kabul edilmeyen) kırsalda yaşayan kişilerden oluşmaktaymış.

Tıpkı Türkiye’deki gibiymiş.

İddiaya göre;

Türkiye’de de deniz kenarındaki şehirlerde oturan okumuşlar güya sol partilere oy verirken, ülkenin iç kesimlerindeki yeterince veya hiç okumamışlar Ak Parti’ye oy vermekteymiş.

Anlatılandan da anlaşılacağı gibi ‘okumuşlar’ makbul, ilerici, medeni, zarif vs. kişiler olurken; ‘okumamışlar’ kaba, cahil, asosyal kişiler oluyor.

Acaba öyle mi?

Acaba biraz yakından bakarsak göreceklerimiz bu anlatılanla uyum gösterecek şeyler mi, yoksa tamamen tersi mi?

2

İbn-i Haldun’a göre insan toplulukları iki türdür; Bedeviler ve Hadariler.

Hadari olmak için kişinin mutlaka şehirde yaşaması gerekir, dolayısıyla bedevi olan da şehir dışında…

İnsan niçin şehirde yaşamak ister sorusuna İbn-i Haldun’un cevabı da ikidir. Rahat etmek-doyuma ulaşmak ve korunmak için.

Evet şehir insanı doyum ister, bu nedenle her şeyin bol olmasını sever, şehrin gelişmişliğine göre bolluğa ulaşır ve alışır.

Zamanla bolluk içinde yaşamak huy ve adet haline gelir.

Yani şehirli insan zamanla bolluğa bağımlı hale gelir.

İşte burası meselenin inceldiği yerdir.

Yine Koca Üstada göre insan; tabiatın ve mizacın değil adetlerin ürünüdür.

Ve derki Üstat: Bolluk içinde yaşayan bir topluluğa ani kıtlık gelmesi durumunda helak olmalarının sebebi açlık değil, bolluk zamanında alışageldikleri tokluktur.

3

Bir kez daha başa dönersek ve okumuşlarla-okumamışları yani bir anlamda Bedevilerle-Hadarileri mukayese edersek;

Der ki İbn-i Haldun: “Bedevilerin daha az yemek yemelerinden dolayı renkleri daha saf, bedenleri daha temiz, vücut şekilleri daha düzgün, müdrik kudretleri daha güçlüdür.”

Bilinenin aksine Hadariler/okumuşlar Bedevilerden daha fazla alışkanlıklarına tabidirler ve öylece yaşarlar.

Evet; şehirde her şey, şehirli olmayana göre daha rafine, ince, zarif ve estetiktir.

Keza şehirlerde puştluk, kıyıcılık, zulüm, haksızlık, gasp vs. gibi duygularda incedir, ustalıklıdır, rafinedir.

Yine ahlak da bu incelmeden nasibini alır ve zamanla daha fazla incelme imkanı kalmayınca kopar.

İşte o an ahlaksızlığın hükümferma olduğu andır.

4

Dairevi tarih anlayışına inanan İbn-i Haldun’a göre bolluğa alışan insan zamanla asalaklaşır ve arsızlaşır.

Ama onlar kendilerinde vuku bulan bu aşağıya gidişin farkına varmazlar çoğu kez.

Hâlâ kendilerini önemli ve üstün saymaya/görmeye devam ederler.

Öyle ki; bu yolda yıkıntıya uğrayan topluluklardan yeni bir paradigmaya bağlı, yeni bir toplum da oluşturulamaz. Tıpkı kullanım ömrünün sonuna kadar kullanıp tüketilen metalin un ufak olması ve geri dönüşümünün mümkün olmayışı gibi.

Yeniden diriliş, yeniden ayağa kalkış için, yeni bir yolculuğa başlamak için, yeni bir medeniyet iddiası taşımak için Bedeviliğe dönmemiz/Bedeviliğe müracaat etmemiz gerekmektedir sanki.

Bilmem anlatabildik mi; Anadolu’nun deniz kenarlarıyla, bozkırları arasındaki farkı.

Bilmem izah edebildik mi okumuşların okumamışlara karşı bir üstünlüğü olup olmadığını. Bilmem hissettirebildik mi bol nimetler içinde azgınlaşanlarla elde edebildiklerine şükredenler arasındaki insanlık anlayışını…

Yazının kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Yazar: Hüseyin Besli
14-11-20
E mail: aksam.com.tr
 
 
Yorumlar: 0
Bu yazı için henüz yorum yapılmamıştır.
KIYILARIN OKUMUŞLARI İLE İÇ BÖLGELERİN OKUMAMIŞLARI
Online Kişi: 22
Bu Gün: 309 || Bu Ay: 9.532 || Toplam Ziyaretçi: 2.201.233 || Toplam Tıklanma: 51.942.724