ÂYET-İ KERÎME
Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.
Bakara, 120.
HADÎS-İ ŞERİF
Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.
Müslim, Rikak, 99.
SÖZÜN ÖZÜ
Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.
İsmet Özel
Kategori : / DİL KALESİ
Okunma Sayısı: 3357
Yazar: C.Yakup Şimşek
TÜSİAD TASLAĞININ TASLAK SÖZLERİ - 2

TÜSİAD’ın 22 Mart 2011 günü açıkladığı “Anayasa Taslağı” ndaki acemi işi ve çetrefil ifadeleri incelemeye devam ediyoruz.

“Tüsiad Taslağının Taslak Sözleri - 1” serlevhasıyla sunduğumuz makalede taslağın “Yuvarlak Masa Toplantıları Sonuç Raporları” kısmındaki bozuk cümleler üzerinde durmuştuk.

İkinci yazımızda, Prof. Dr. Ergun Özbudun ve Prof. Dr. Turgut Tarhanlı'nın beraber yazdıkları "Eş Koordinatörlerin Yorum ve Değerlendirmeleri” adı verilen kısmı ele alıyoruz.


Eş Koordinatörlerin Yorum ve Değerlendirmelerinden “Taslak” Cümleler

Yeni Anayasada Hâkim Olması Gereken Temel İlkeler

Başlangıç (Dibace)

“Yeni anayasada bir başlangıç bölümüne yer verilmesi halinde, bunun içerik bakımından mevcut 1982 Anayasasının Başlangıç metninden tamamen farklı ve hatta 1961 anayasasının başlangıç metninden de daha farklı bir içeriğe sahip olması şarttır.”

Bu ifadenin iki mühim yanlışı vardır:

1. Mana belirsizliği:

“Eş koordinatörlerin yorum ve değerlendirmeleri” ne göre “yeni anayasa” nın “başlangıç bölümü… içerik bakımından mevcut 1982 Anayasasının Başlangıç metninden tamamen farklı” olmalıymış. Fakat “1961 anayasasının başlangıç metninden de daha farklı bir içeriğe sahip olması şart” mış…

Ne demek bu?

Birisinden “tamamen farklı” olması şartmış ama öbüründen “daha farklı” olması şartmış…

“Tamamen farklı” ile “daha farklı” sözlerine yüklenen farklı manalar ne ola ki?

Şöyle soralım:

“Eş koordinatörlerin yorum ve değerlendirmeleri” ne göre “yeni anayasa” nın “başlangıç bölümü… içerik bakımından mevcut 1982 Anayasasının Başlangıç metninden” mi daha farklı olmalıymış, yoksa “1961 anayasasının başlangıç metninden” mi? Hangisinden?..

Burası muğlak…

2. İkinci kusur yukarıdakine göre daha küçük:

Cümlenin başlarında “içerik bakımından” denmesine rağmen sonlarında yine “içerik” denmiş. Yani “…içerik bakımından… daha farklı bir içeriğe sahip olması” şeklinde bir söz…

“Adana kebabı lezzet bakımından daha lezzetli.” der gibi…

*** 

Temel Hak ve Özgürlüklerin Tanınması ve Tasnifi 

“Örneğin sağlık ve eğitim gibi sosyal haklar bakımından ‘devletin ödevi’ ve ‘haktan yararlanma’ kavramları arasındaki dengenin nasıl gözetileceği hususu bu çerçevede söz konusu olabilecek bir çok önemli bir örnektir.”

Bu cümlede de lüzumsuz kelimeler var:

1. “Örneğin” diye başlatılan cümle “örnektir” kelimesiyle bitirilmiş. Sondaki “örnektir” yerine “meseledir” gibi bir kelime kullanılabilirdi.

2. Cümlenin sonundaki “bir” ler ikilenmiş: “…bir çok önemli bir örnektir.” Bu “bir” lerin birincisi atılmalı…

***

Parlamenter Sistem ve Başkanlık Sistemi

“Başkanlık sistemi, çok istisnaî şartlara sahip olan ABD dışında, genellikle istikrarlı demokrasiler yaratmakta, parlamenter sistemden daha az başarılı olmuştur.”

Bu cümlede “genellikle istikrarlı demokrasiler yaratmakta” ibaresi manaya intikali zorlaştıran bir ifade kusurudur. Buradaki zorluk hem “genellikle” zarfının yersiz kullanılmasından hem de “yaratmakta” kelimesindeki son ekin “-ta” değil “-makta”  şeklinde (şimdiki zaman eki olarak) anlaşılabilmesinden doğmaktadır.

İlk okuyuşta “Başkanlık sistemi” nin “genellikle istikrarlı demokrasiler yaratmakta” olduğunun, yani istikrarlı demokrasilerin meydana gelmesini sağladığının ifade edildiğini zannediyoruz. Cümlenin devamında “parlamenter sistemden daha az başarılı olmuştur.” ibaresini görünce daha önce anladığımızın yanlış olduğunu fark ediyoruz.

Eş koordinatörlere göre “Başkanlık sistemi” yalnızca ABD’de mi “başarılı” olmuştur, yoksa “başarılı” olduğu başka devletler de mi vardır? Eğer başka devletler de varsa “çok istisnaî şartlara sahip olan ABD dışında” şeklindeki kayda lüzum yok… Yok, eğer ABD bu hususta tek istisna ise o zaman da “genellikle” lakırtısı gereksiz…   

Tek istisna ABD ise cümle şöyle kurulmalıydı:

“Başkanlık sistemi, istikrarlı demokrasiler yaratmak bakımından - çok istisnaî şartlara sahip olan ABD dışında - parlamenter sistemden daha az başarılı olmuştur.”

ABD’den başka istisnalar da varsa şöyle denmeliydi:

“Başkanlık sistemi, istikrarlı demokrasiler yaratmak bakımından parlamenter sistemden genellikle daha az başarılı olmuştur.”

***

Yargının Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı

“Hâkim ve savcıların personel işlemlerinin, yasama ve yürütme organlarından bağımsız, özerk bir kurula verilmesi, yargı bağımsızlığının zorunlu şartı olan hâkimlik teminatının güvencesidir.”

Aynı manaya gelen (müteradif / sinonim) iki kelime bu cümlede beraber kullanılmış, üstelik bunlardan ad terkibi yapılmıştır: “teminatın güvencesi.”

(Anlaşılan o ki hukukçularımız yalnız “teminat” ile yetinmiyor, üstüne “güvence” de istiyorlar. Bereket, bu ikisiyle kanaat etmişler. Ya bunların yanında bir de “garanti” talebinde bulunup “Hâkimlik teminatına güvence garantisi!” diye tuttursalar?..)

Cümle şu şekilde kurulsa “hâkimlik teminatı” hiçbir kayba uğramaz: 

“Hâkim ve savcıların personel işlemlerinin, yasama ve yürütme organlarından bağımsız, özerk bir kurula verilmesi, yargı bağımsızlığının zorunlu şartı olan hâkimlik teminatının gereğidir.”

Siyasî Partiler Rejimi

(Parti kapatma hakkında eş koordinatörlerin teklifi)

“Eş koordinatörler olarak önerimiz, yeni anayasada, ya Başsavcının bu dâvayı TBMM’nin talebi üzerine açabilmesi, ya da Başsavcının talebinin TBMM veya onun özel bir komisyonu tarafından değerlendirilmesi ve onun onayına tâbi olması gibi yöntemlerden biri benimsenmesidir.”

Önce basit hatayı düzeltelim:

Bir isim terkibi olan “biri benimsenmesi” eksik kurulmuştur. Doğrusu “birinin benimsenmesi” şeklidir.

Sonra da bu çetrefil ifadeyi basitleştirelim:

“Eş koordinatörler olarak önerimiz, yeni anayasaya göre bu dâvanın şu iki usulden birine uymasıdır:

a) TBMM’nin talebiyle Başsavcı tarafından açılması

b) Talebin Başsavcıdan gelmesi hâlinde mutlaka TBMM’nin değerlendirme ve onayına tâbi olması.

Yazar: C.Yakup Şimşek
28-03-11
E mail: c.yakup_simsek@dogrulus.com
Yazar Hakkında Bilgi ve Diğer Yazıları
 
 
Yorumlar: 1
AHMET
DİKKAT VE İLİM
Tarih : 28-03-11

Yine ilim ve dikkatin el ele verdiği bir yazı... Teşekkürler Yakup Hocam. Ve selamlar.
 
TÜSİAD TASLAĞININ TASLAK SÖZLERİ - 2
Online Kişi: 22
Bu Gün: 296 || Bu Ay: 10.192 || Toplam Ziyaretçi: 2.223.185 || Toplam Tıklanma: 52.188.508