MEDYA PAZARINDA DEFOLU TÜRKÇE

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / DİL KALESİ

Okunma Sayısı: 2215

Yazar: C.Yakup Şimşek

MEDYA PAZARINDA DEFOLU TÜRKÇE - 36

Emin ÇÖLAŞAN

(SÖZCÜ – 10 Mayıs 2011)

“Konuşuyor ama önündeki aygıttan başkalarının hazırladığı yazılı metni okumadığı zaman çuvallıyor.”

ÇÖLAŞAN’ın Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a dair yazdığı bu cümleye göre “başkaları” kimlerdir veya nelerdir?
A) (Başbakanın) önündeki aygıttan başkaları
B) (Başbakandan) başkaları

ÇÖLAŞAN’ın cümlesini Türkçe bakımından doğru kabul edersek doğru cevap A olur.
Peki, ya ÇÖLAŞAN bu cevaba itiraz eder de “Hayır, benim kastım B şıkkı…” derse?..
O takdirde yukarıdaki cümlesi Türkçe bakımından “çuvallıyor” demektir.

***

(SÖZCÜ – 24 Nisan 2011)

“Öyle ki, her gün AKP propagandası yapan 850 bin gazeteyi Türkiye’nin dört bir yanında beleş dağıtmaya başladı.”

ÇÖLAŞAN'ın yukarıdaki cümlesinden aşağıdakilerden hangisini anlamalıyız?
A) Türkiye’nin dört bir yanında beleş dağıtılan 850 bin gazetenin her gün AKP propagandası yaptığını
B) AKP propagandası yapan 850 bin gazetenin Türkiye’nin dört bir yanında her gün beleş dağıtıldığını

Cümlenin kuruluşuna göre ÇÖLAŞAN'ın hangisini kastettiği belli değil…
İhtiyatlı ve dikkatli yazılmayan, unsurları isabetli dizilmeyen cümleler böyle özürlerle malul olabilir.

***

(SÖZCÜ – 24 Nisan 2011)

“ABD’nin Ankara Büyükelçisi Robert Pearson, 22 Mart 2003 tarihli bir gizli kriptoyu Washington’a gönderiyor. Bu sırada AKP, beş aylık iktidar...

İşin ilginç yanı, bu gizli kriptoda daha sonra bazı komutanların isimleri veriliyor…

Büyükelçi Robert Pearson, Washington’a gönderdiği gizli kriptoda şöyle diyor…

Kriptodaki ifadelerden bu çıkıyor…”

Kripto kelimesinin Türkçede iki manası var:
1. Siyasi inancını gizleyen kimse 2. Gizlilik taşıyan vesika
ÇÖLAŞAN yukarıdaki yazısında kriptoyu ikinci manada kullanmış.
Yanlış olan şu: Kripto denen şey (yazı veya insan), zaten “gizli” olmak zorunda… Onun gizli olduğunu belirtmeye lüzum yok, ama ÇÖLAŞAN yukarıdaki yazının üç yerinde “gizli kripto” demiş. Bir kere de sadece “kripto” diye kullanmış.
“Bunun ne mahzuru var ki?” diye düşünenler olabilir, yalnızca birini söyleyelim:
Okuyucunun kafası karışabilir: Demek ki kripto gizli de oluyormuş aşikâr da…
Tıpkı soğuk buz, sıcak köz vb. demek gibi.

Meraklısına biraz teferruat:
TDK’nin saklı yazı diye Türkçeye çevirdiği kelime aslında kripto değil kriptografi… Çünkü kripto tek başına sadece “gizli” demek… Anlaşılan o ki TDK kriptografinin kısalmış adı olan kriptoyu almış. (D. Mehmet Doğan daha isabetli olarak “gizli yazı” manasını kripto için değil kriptografi için vermiş. Ayrıca “kriptografi ile uğraşan kimse” demek olan kriptograf ile “şifreli metin” manasına gelen kriptogram kelimelerini de madde başı olarak almış ki TDK’de bu üç kelimeyi bulamıyoruz.)
Batı dillerinde bu kripto kelimesi çoğu kez başka kelimelerin önüne gelerek onlara “gizli, şifreli, görünmeyen, bilinmeyen, meçhul” benzeri manalar katan bir ön ek gibi kullanılıyor. Nitekim TDK’nin Kimya Terimleri Sözlüğü de kriptoyu “Gizli, görünmez, gözükmeyen” diye açıklamış.
Oxford’un An Englısh-Turkısh Dıctıonary lügatinde crypt kelimesinin “kilise bodrumu” demek olduğu, cryptical sözünün ise “esrarlı, muammalı” manasına geldiği kayıtlı...
Kriptolar için dikkat etmeli…

Yazar: C.Yakup Şimşek	11-05-11
E mail: c.yakup_simsek@dogrulus.com Yazar Hakkında Bilgi ve Diğer Yazıları		Tweet

Yorumlar: 1

Harun ŞAHİN
Bunun ne mahzuru var ki...			Tarih : 12-05-11
"Bunun ne mahzuru var ki" diyenlere Yahya Kemal'le cevap verelim: İmlâmız, lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek; çünkü, o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! Tetikte dikkatleri ile bize de yeni ufuklar açan Yakup Bey'i takdir ediyorum.