TDK’DEN BİR DÜZİNE HATA

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / DİL KALESİ

Okunma Sayısı: 4688

Yazar: C.Yakup Şimşek

TDK’DEN BİR DÜZİNE HATA – 16

(TDK’nin Apartmanı)
TDK’nin ve bu yazıyı okuyanların dikkatine:
Başlıkta her ne kadar “TDK’DEN BİR DÜZİNE HATA” desem de düzinem yine şaştı, hata on ikiyi aştı. Bunun bir “hesap hatası, yanlış bilgi” olduğunu itiraf ederim. Ama TDK’nin “apartman” sayfası bir tuhaf ki sormayın…
İmla falan şaştı yine,
Sayfa dolup taştı yine;
TDK’nin hataları
Düzineyi aştı yine…
İşte size TDK’nin “Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü”nden “apartman” manzaraları:

Reşat Nuri Güntekin’in “Yaprak Dökümü”nden bir cümle:
“Şık bir apartman holü.”
Noktalama Hatası: Verilen örnek “tamamlanmamış bir cümle” sayılacağı için sonuna tek nokta (.) değil üç nokta (…) işareti konmalıydı.
***
Necip Fazıl Kısakürek’in “Bir Adam Yaratmak” adlı eserinden bir cümle:
“Maçka tarafında bir apartmanın büyük salonu.”
Noktalama Hatası: Bu cümle de “tamamlanmamış bir cümle” sayılacağı için sonunda tek nokta (.) değil üç nokta (…) işareti tercih edilmeliydi.
***
Buket Uzuner’in “Şairler Şehri”nden bir cümle:
“Annem vefat edince, Onun evine, şimdi bu apartmanın dikildiği, buraya taşındık, ama karım ısınamadı buraya.”
Noktalama Hatası: TDK bir yandan Yazım Kılavuzu’nda “Metin içinde zarf-fiil ekleriyle oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konmaz.” diyor, bir yandan da kendisi – yukarıdaki cümlede olduğu gibi – bu dediğine uymuyor: Nitekim bu cümlede geçen “edince” kelimesi bir zarf-fiil eki (-ince) ile teşkil edilmiş fakat kendisinden sonra virgül konmuştur.
Noktalama Hatası: Lüzumsuz kullanılan ikinci virgül (,) de “dikildiği” kelimesinden sonrakidir. Çünkü “dikildiği” kelimesi “bura”nın sıfat-fiilidir.
İmla Hatası: TDK Yazım Kılavuzu’nda “Özel adlar yerine kullanılan ‘o’ zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.” demiş ama yukarıdaki cümlede geçen “o” zamirini kendisi büyük harfle yazmış.
***
Orhan Pamuk’un “Kara Kitap”ından bir cümle:
“Rüya’nın fotoğrafları elden ele dolaştırırken apartmandaki erkekler kadar kadınları da, bir an dalgın bir sessizliğe gömen şeyin bu güzellik olduğunu daha sonraları anlamıştı.”
İfade Hatası: Cümlenin “Kara Kitap”taki şeklini göremedim ama yanlış nakledildiği anlaşılıyor. “Rüya’nın fotoğrafları” dendikten sonra “dolaştırırken” şeklinde bir zarf-fiil gelmez. Olsa olsa “dolaşırken” veya “dolaştırılırken” gelebilir. Eğer “dolaştırırken” şekli doğruysa “fotoğrafları” kelimesi “fotoğraflarını” şeklinde ek almış olmalı.
Noktalama Hatası: TDK bir yandan Yazım Kılavuzu’nda “Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan da / de bağlacından sonra virgül konmaz.” demiş ama kendisi “Kara Kitap”tan aktardığı cümlede “da” kelimesinden sonra virgül (,) koymuş.
***
Attila İlhan’ın “Kurtlar Sofrası”ndan bir cümle:
“Biraz itiyatlarına aykırı bir şey olduğundan, biraz da apartmanın heybeti ve lüksü karşısında eksiklendiğinden, Komiser Orhan asansöre binmeyi aklından bile geçirmedi.”
Noktalama Hatası (2 adet): Yine zarf-fiilden sonra virgül hatası… Cümledeki “olduğundan” ve “eksiklendiğinden” kelimeleri zarf-fiil olmalarına rağmen kendilerinden sonra virgül (,) konmuştur.
***
Yaşar Kemal’in “Kimsecik” adlı kitabından bir cümle:
“Hanları, apartmanları, çiftlikleri küp küp altınları vardı.”
Noktalama Hatası: Cümlede “çiftlikleri” kelimesinden sonra da virgül (,) olmalıydı.
Virgül (,) işaretini lüzumsuz olarak sık sık kullanan TDK’miz – Yaşar Kemal’in bu cümlesinde olduğu gibi – lüzumlu yerlerde sık sık unutuyor. Lüzumlu ve lüzumsuzu bu kadar karıştırmak TDK'ye hiç yakışmıyor…
***
Enis Batur’un “Kum Saatinden Harfler” adlı eserinden bir cümle:
“Akıntı Burnu setüstündeki Deniz apartmanının en üst katındaki kaptan köşkü daireye, kararlaştırdığımız saatte vardım.”
İmla Hatası: Cümlede geçen “setüstündeki” kelimeleri ayrı yazılmalıydı: set üstündeki.
İmla Hatası:“Deniz apartmanı” ismindeki “apartman” kelimesi de büyük harfle başlatılmalıydı: Deniz Apartmanı.
***
Füruzan’ın “Ev Sahipleri”nden bir cümle:
“Berlin’de Bundesalle Berliner Strasse’de Ravenne Haus’da bir yılı aşkın kaldığım çağdaş yüksek aparmanın odasının açıldığı gerçekten bana kadar ulaşan Japon komşularımın sesleri geliyordu.”
İmla Hatası: “Haus’da” kelimesi “Haus’ta” şeklinde yazılmalıydı.
İmla Hatası: Cümlede “apartmanın” diyeceklerine “aparmanın” demişler. (Yani apartmanı aparmışlar.)
Noktalama Hatası (3 adet): Şu kelimelerden sonra virgül (,) konmalıydı: Berlin’de, Strasse’de, çağdaş…
İfade Hatası: Cümlenin “…gerçekten bana kadar ulaşan Japon komşularımın sesleri geliyordu.” kısmı ibare bakımından kusurlu... Eserin aslına bakma imkânım olmadı fakat “gerçekten” kelimesi burada yersiz görünüyor. Ya başka bir kelimenin yerine geçmiş veya yanlışlıkla cümleye dâhil olmuş.
Ayrıca “ulaşan” kelimesi neyin sıfatı olarak kullanılmış, belli değil… Eğer “sesler”in sıfatıysa “geliyordu” demeye lüzum yok…
***
Ferit Edgü’nün “Yazmak Eylemi”nden bir cümle:
“Ana caddeye değil, bizim apartmanla ana cadde arasındaki sokağa.”
Noktalama Hatası: Bu da “tamamlanmamış bir cümle” sayılacağı için sonuna tek nokta (.) değil üç nokta (…) getirilmeliydi.

Evet, noksanları ve fazlalıklarıyla, lüzumluları ve lüzumsuzlarıyla bir TDK sayfası...

Yazar: C.Yakup Şimşek	26-09-10
E mail: c.yakup_simsek@dogrulus.com Yazar Hakkında Bilgi ve Diğer Yazıları		Tweet

Yorumlar: 1

ser
dikkat			Tarih : 18-02-19
“Biraz itiyatlarına aykırı bir şey olduğundan, biraz da apartmanın heybeti ve lüksü karşısında eksiklendiğinden, Komiser Orhan asansöre binmeyi aklından bile geçirmedi.” 2 hata yok. 1 hata var zarf fiiller arası virgül konur eksiklendiğinden sonra konmamalı sadece