LEVLÂKE RİVAYETİ VE NÛR-I MUHAMMEDÎ MESELESİ-5

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / ÎMAN VE İSLÂM

Okunma Sayısı: 2908

Yazar: Dr. Ebubekir Sifil

LEVLÂKE RİVAYETİ VE NÛR-I MUHAMMEDÎ MESELESİ-5

İmam es-Sübkî'nin konu hakkında söylediklerini bugün tamamlamış olacağız:

"… Bu sebeple Hz. Peygamber (s.a.v)'in nübüvvet ve risaleti diğer peygamberlere göre) daha umumî, daha şumullü ve daha büyüktür. O'nun şeriati, diğer peygamberlerin şeriatleriyle temel noktalarda ittifak halindedir. Çünkü temel hususlar (peygamberden peygambere ve şeriatten şeriate) değişmez. İhtilafın söz konuş olabileceği fer'î konularda Hz. Peygamber (s.a.)'in şeriatinin diğerlerine tekaddümü ise ya tahsis veya nesh kabilindendir. Yahut tahsis de nesh de söz konusu değildir; Hz. Peygamber (s.a.v)'in şeriati, geçmiş zamanlarda o ümmetlere nisbetle peygamberlerinin kendilerine getirdiği şeriattir. Bu (bizim içinde bulunduğumuz) zaman diliminde ve bize nisbetle de bu şeriattir. Muhatapların ve zamanların değişmesiyle hükümlerde de değişiklik olur.

"Bu açıklama, manası bize gizli kalan iki hadisin beyanını da oluşturur. Bunlardan ilki, "Ben bütün insanlara gönderildim" hadisidir.[1] Bizler bu hadisin, Hz. Peygamber (s.a.v)'in zamanından kıyamete kadar gelecek olan insanları anlattığını zannederdik. Bu açıklamayla ortaya çıkmış oldu ki, hadisteki "bütün insanlar"dan maksat, başından sonuna bütün bir insanlıktır.

"Diğeri ise, "Âdem (yaratılış sürecinde) ruh ile beden arasındayken ben peygamberdim" hadisidir.[2] Bizler zannederdik ki, buradaki "ben peygamberdim" ifadesi, Hz. Peygamber (s.a.v)'in, "Allah Teala'nın ilminde" peygamber olduğunu anlatıyor. Oysa Hz. Peygamber (s.a.v)'in bu ifadesi, yukarıdan beri açıkladığımız veçhile, bundan daha fazlasını anlatmaktadır.

"O'nun bedeninin var edildiği ve kırk yaşına vardığı durum ile bundan önceki zamanlardaki durum arasındaki fark, tebliğe muhatap olanlar ve O'nun sözlerini duymaya/dinlemeye ehliyetleri bakımındandır; yoksa bizzat Hz. Peygamber (s.a.v)'in kendisi bakımından değildir. O'nun sözlerini duymaya/dinlemeye ehil olsalardı, onlar bakımından da bir fark olmayacaktı.

"Hükümler, kimi durumlarda hükme elverişli mahal (hükmün muhatabı, E.S) bakımından, kimi durumlarda da fiil işlemek suretiyle tasarrufta bulunan fail bakımından birtakım şartlara bağlanır. Sadedinde bulunduğumuz meselede hüküm, ona elverişli mahal bakımından şarta bağlanmıştır. O mahal, peygamber tebliğine muhatap olan insanlar, onların, ilahî teklifi/hitabı dinlemeye/duymaya elverişli/hazır olmaları ve Hz. Peygamber (s.a.v)'in, onlara kendi lisanlarıyla hitap eden mübarek bedenidir. Bunu şöyle bir misalle açıklayabiliriz: Bir kimse, evlilik çağındaki kızı kendisine denk birini bulduğunda onu evlendirmesi için birini vekil tayin eder. Böyle bir tevkil (vekil tayini) sahihtir. Söz konusu kişi, vekil tayin edilmeye ehildir ve vekâleti sabittir. Vekilin tasarrufu, kıza denk birisinin bulunmasıyla hasıl olacaktır. Böyle bir kişi ise ancak aradan bir müddet geçtikten sonra bulunabilecektir. Bunun böyle olması, ne vekâletin sıhhatine, ne de vekil tayinindeki ehliyete menfi anlamda tesir eder. Vallâhu a'lem."

"Hakikat-ı Muhammediyye" meselesinin izahında son derece önemli olduğu için İmam es-Sübkî'nin ifadelerini baştan sona aktarmayı uygun buldum. Önümüzdeki yazıdan itibaren Ali el-Karî'nin tesbitleriyle konuya devam edeceğiz inşaallah.

Devam edecek

[1] Hadisin tahrici daha önce geçmişti.

[2] et-Tirmizî, "Menâkıb", 2; Ahmed b. Hanbel, IV, 66, V, 59, 379…