ŞİŞMANLAYAN BEYİNLER: MENTAL OBEZİTE

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / MAÂRİF (Eğitimle İlgili Yazılar)

Okunma Sayısı: 1931

Yazar: Sare Şanlı

ŞİŞMANLAYAN BEYİNLER: MENTAL OBEZİTE

ŞİŞMANLAYAN BEYİNLER: MENTAL OBEZİTE Cep telefonlarının özelliklerin artması iyi mi oldu kötü mü oldu bilemiyoruz. Önceden sadece birini aramaya ve mesaj göndermeye yarayan küçük aygıtlarımızla artık internetin her tür nimetinden, istediğimiz her yerde ve her an kolaylıkla yaralanabiliyoruz. Günümüz insanının eli canı sıkıldıkça telefonuna gidiyor, ya twitterda, ya facebookta ya mesaj gönderiyor, ya da forumlarda, sözlüklerde geziniyor. Velhasıl sürekli bir veri akışına maruz kalıyor.

Uzmanlardan öğrendiğimiz kadarıyla, ana öğünleri geciktirmek ve geçiştirmek, doyurucu yemekler yerine abur cuburla beslenmek, sürekli bir şeyler atıştırmak sağlıksız bir beslenmenin ve neticesinde kilo almanın temel sebeplerinden. Aynı şey neden bilgi konusunda da geçerli olmasın? Her gün düzensiz aralıklarla gece gündüz demeden sık sık maruz kaldığımız veriler, hem zaman noktasında hem de zihnin kapasitesi noktasında gerçek ve faydalı bilgiye yer bırakmıyor olabilir mi? Bunun neticesinde zihnimizin sağlığının bozulması hatta ‘şişmanlaması’ mümkün mü?

Avusturalyalı Psikolog Tim Sharp, yaşları 16 ila 34 arasında olan 1029 kişi üzerinde bir araştırma yapıyor. Araştırmaya göre;

    18-34 yaş arası gençler günde 18 saati internetle/telefonla bir şekilde alakadar halde geçiriyor.
    Yüzde 25’i ise günde 21 saati internet/telefon başında geçiriyor.
    Katılımcılar günde ortalama 36 bildirim alıyor.
    Yüzde 25’i SMS okumak veya göndermek için günde iki saat harcıyor.
    Yüzde 39’u kilolarındaki değişikliğin sebebi olarak internet/telefon kullanımını suçluyor.
    Yüzde 25’i internet olmaksızın hayatlarının “boş ve eğlencesiz” olacağından endişe ediyor.

Araştırmaya katılanların üçte biri uykusuzluk ve çeşitli uyku problemleri, sırt ağrıları ve parmak ağrıları gibi sorunlar yaşadıklarını ifade ediyor.

Klinik psikolog Tim Sharp’a göre, sağlıklı ve mutlu bir insan olarak faaliyette bulunma yeteneğimize darbe vuran faydasız bilgilerin istilasına uğradığımızda mental obezite (zihinsel şişmanlık) dediğimiz şey ortaya çıkıyor.

Her yanımız abur cubur, oyalayıcı, zamandan çalan, karın doyurmayan yani hiçbir fayda sağlamayan enformasyon ile dolu. Faydasız bilgi, ne yazık ki faydalı bilgilerden daha tatlı tıpkı faydasız gıdalar gibi. Aynı zamanda ulaşılması kolay ve ucuz (ucuzdan kastım, zihni yormaya gerek kalmadan öğrenilmesi ve çabucak unutulması). Bu da onu insanoğlu için cazip kılıyor. Acıktığımızda çantamızda taşıdığımız bir paket bisküviyi yiyerek açlığımızı bastırdığımız, canımız sıkılınca şekerleme ve çikolataları atıştırdığımız gibi, her fırsatta elimize kolayca alabileceğimiz cep telefonlarımız sayesinde birkaç tuşla ulaşabileceğimiz sosyal medyada takılma, mesajlaşma vb aktivitelerle beynimizi dolduruyoruz. Bu durumda zihnimizde faydalı bilgiye yer kalmıyor.

Yiyecekler konusunda seçici davrandığımız, diyetlere başvurduğumuz gibi, enformasyon noktasında da bir tür dijital diyete başvurmamız ihtimal dışı değil. Belki yakın bir gelecekte psikologlar elimize “sabah üç mesaj, öğlen on beş dakika facebook, akşam on dakika twitter” yazan listeler verecek. Nitekim Twitter Çağında Bilgelik isimli çalışmanın yazarı David Ryan Polgar enformasyonun aşırı tüketimi neticesinde zihinsel diyet ve egzersizler sunan endüstrilerle karşılaşacağımızı öngörüyor. Sağlıklı beslenme programları gibi, sağlıklı dijital hayat önerileri de yakın bir gelecekte karşılaşacağımız konular arasında. Polgar, Daha az veri, daha çok bilgi ve düşünce ihtiva eden bir dijital diyetin ve zihinsel egzersizlerin düşünme kalitemizi de artıracağı görüşünde.

Önlemi alınmazsa, yani dijital diyet ve zihinsel egzersizlerle mental obezitenin önüne geçilmezse başka ne tür zihinsel ve doğal olarak ruhsal sorunlar ortaya çıkabilir? Zihinsel sorunları uzmanlara bırakmalı ancak sosyal ilişkilerin azalması ve yalnızlığın artması neticesinde depresyon, stres, anlamsızlık duygusu, sonsuz bir boşluk gibi sorunlar yaşayacağımızı görmek için uzman olmaya gerek yok diye düşünüyorum.

Kaynaklar:

http://www.northernstar.com.au/news/our-web-obsession-making-us-mentally-obese/1953959/

http://www.davidryanpolgar.com/MentalObesity.html