ÂYET-İ KERÎME
Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.
Bakara, 120.
HADÎS-İ ŞERİF
Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.
Müslim, Rikak, 99.
SÖZÜN ÖZÜ
Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.
İsmet Özel
Kategori : EDEBİYAT / OKUMAK
Okunma Sayısı: 135
Yazar: Mustafa Uslu
Çocuklara Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılabilir?

Çocuklara Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılabilir?Öğretmenliğimin ilk yıllarında bir mülakat için Ankara’ya gitmiştim. Mülakatın sonunda komisyon üyelerinden birisi “Edebiyat öğretmenisin, mutlaka kitap okuyorsundur. Son okuduğun kitabın adını söyler misin?” dedi. Cevap olarak okuduğum herhangi bir kitabı değil, gülüşmelere yol açsa da henüz üç yaşında bile olmayan kızıma okuduğum kitabın adını söyledim: Kırmızı Başlıklı Kız. Doğruydu, son okuduğum kitap buydu.

Bilinçli bir şekilde yapmasak da o yaşlarda anne baba olarak (özellikle anne) kızıma yaptığımız okumalar, aldığımız kitaplar, onda muazzam bir okuma sevgisi oluşturdu. Anlama, kavrama, anlatma ve konuşma yeteneğine büyük katkı sağladı.

O dönemde televizyon dışında ekran bulunmaması veya yaygın olmayışının bu konuda bir fırsat olduğu düşünülebilir. Günümüzde de parlak ekranların cazibesine kaptırmadan, küçük yaşlardan itibaren çocuklarda okuma/kitap sevgisi oluşturmanın yolları vardır ve bu yollar denenmelidir.

Üstat Mustafa Kutlu’nun “Çocuğunuzu seviyorsanız ona bir kitap alın. Eğer çok seviyorsanız iki kitap alın.” sözünden hareketle çocuklara, küçük yaşlardan itibaren birbirinden güzel, cıvıl cıvıl, renk renk kitaplar alıp okumalar yapmak veya yaptırmak ihmal edilmemelidir. Çünkü “En iyi meşguliyet, kitap okumaktır.” (A. Süheyl Ünver) ve “Güneş dünyayı, kitap insanları aydınlatır.” (Cemil Meriç). Pek çok başarılı insanın hayat hikâyelerinin başında kitap sevgisi ve okuma alışkanlığından bahsedilir.

Şimdi yazıyı süslü cümlelere boğmadan, ebeveynlere “Çocuklara kitap okuma sevgisi ve alışkanlığı nasıl kazandırılabilir?” sorusuna cevap olabilecek bazı tavsiyeleri sıralayalım:

• Anne babalar, okuyarak çocuklarına örnek olmalı; çocuğun, “Kimse okumuyor, ben niçin okuyayım?” diye düşünmesine fırsat vermemelidir.

• Ebeveynler telefon, tablet ve bilgisayarla meşgul olurken veya televizyon seyrederken çocuklara “Kitap oku” demenin faydalı olmayacağını unutmamalıdır.

 

• Akıllı telefon, tablet, bilgisayar veya televizyon, çocukları oyalama ve meşgul etme aracı olarak kullanılmamalıdır.

• Çocuk konuşmaya başladıktan sonra “okuma ve kitaba ilgi uyandırmak, okuma alışkanlığına kapı aralamak için” renkli, resimli masal ve hikâye kitapları okunmalıdır.

• Okumalar vurgu, tonlama, jest ve mimiklerle ilgi çekici hâle getirilmeli; çocukların tabiat sesleri ve hayvan taklitlerinden çok etkilendiği unutulmamalıdır.

• Tekrar okunan bir hikâye veya masal uygun yerinde kesilerek, çocukta merak ve ilgi uyandırmak amacıyla “Sonra neler olduğunu sen anlat bakalım” denilebilir.

• Okunan kitapla ilgili olarak kafa karıştırmayacak, kolay sorular sorulabilir.

• Hediye olarak oyuncak alındığı gibi yaşına uygun kitaplar da alınabilir. Bu uygulama çocukla birlikte yapılırsa daha verimli sonuçlar elde edilir.

• Kitap alırken ilgisini çekecek kitaplar seçilmeli, çocuk “Bu kitabı mutlaka okumanı istiyorum” diye zorlanmamalıdır.

• Seçilen kitapların çocuğun yaş ve seviyesine uygun, dili açık ve anlaşılır, milli-manevî değerlere saygılı, iyi ve güzel düşünceler uyandıracak yararlı kitaplar olmasına dikkat edilmelidir.

• Çocuk okumayı öğrendiğinde sesli kitap okuma çalışmaları yapılabilir. Bu sırada dikkatlice dinlemek ve bundan hoşlanıldığını göstermek, onun okuma konusunda istekli hâle gelmesini sağlayacaktır.

• Her akşam evde kitap okuma saatleri düzenlenebilir. Seviyeye uygun bir kitap sırayla sesli olarak okunabileceği gibi herkes kendi seçtiği kitabı sessizce okuyabilir.

• Okunan kitap veya kitaplar üzerine herkesin görüş ve düşüncelerini dile getireceği bir sohbet düzenlenebilir.

• Okunan kitap ve yazıdaki ilginç bir bölüm, çocukların da bulunduğu aile ortamında paylaşılabilir. Anlatım, merak uyandıracak şekilde yapılırsa, onlar da okunan kitabı veya yazıyı okumak isteyeceklerdir.

• Aile bütçesinden kitaba ve diğer okuma materyallerine pay ayırılmalı; bu uygulama, kitabın ve okumanın hayatta önemli yeri olduğunu düşünmesi için çocuğa hissettirilmelidir.

• Evlerde küçük de olsa mutlaka bir kütüphane bulundurulmalıdır. Çocuğa ait bir kitaplık oluşturulması, okuma konusunda teşvik edici olacaktır.

• Evdeki kütüphanenin tertip ve düzeni çocuklarla birlikte yapılabilir.

• Çocukların seviyesine uygun çocuk dergilerine abone olması sağlanabilir.

• Çocuğun hangi konulara meraklı olduğu keşfedilmeye çalışılmalı ve okuyacağı kitaplar ona göre seçilmeli veya seçmesine yardımcı olunmalıdır.

• Kelime hazinesinin zenginleşmesi ve anlama-anlatma becerisinin artması için seviyeye uygun bilmeceler sorulabilir, bulmacalar çözdürülebilir, kelime oyunları oynanabilir.

• Çocuk şarkıları ve şiirleri okunabilir, okutulabilir, mümkünse ezberletilebilir.

• Çarşıya, pazara, parka, eğlenceye, pikniğe gidildiği gibi çocuklarla birlikte kütüphanelere de gidilebilir. Böylece hem kütüphaneye gitme, hem okuma alışkanlığı kazandırılmış olur.

• Arkadaşlarıyla kitap alışverişinde bulunması ve arkadaşlarına kitap hediye etmesi sağlanabilir.

• Arkadaşın olduğu gibi kitabın da kötüsü olabilir. Çocuklar, yarar yerine zarar getirecek kitaplardan uzak tutulmalıdır.

• Çok okuduğu için “kitap kurdu” denilerek övülmeli, ödüllendirilmelidir.

• Çocuğa hızlı, fakat anlayarak okuma alışkanlığı kazandırılmalıdır. Bilinçsiz yapılan hızlı okutma çalışmalarının anlamadan okuma alışkanlığına neden olacağı unutulmamalıdır.

• Yanlış okuduğu kelime ve cümlelerden sonra gülünmemeli, eleştirilmemelidir. Bu tutum, yanlış okuma korkusuna veya okumadan uzaklaşmasına neden olabilir.

• Okuma ve okuma alışkanlığı konusunda öğretmeniyle işbirliği ihmal edilmemelidir.

• Okumaya istekli olmayan çocuklara baskı uygulanmamalı; mümkün olduğunca örnek olunmalı, okumaya başlaması için uygun ortamlar oluşturulmaya çalışılmalıdır.

Yazının kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Yazar: Mustafa Uslu
04-02-24
E mail: maarifinsesi.com
 
 
Yorumlar: 0
Bu yazı için henüz yorum yapılmamıştır.
Çocuklara Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılabilir?
Online Kişi: 15
Bu Gün: 343 || Bu Ay: 10.239 || Toplam Ziyaretçi: 2.223.328 || Toplam Tıklanma: 52.191.763