SEYİRCİYİ AHMAK YERİNE KOYAN DİZİLER

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : SANAT / DÜNYA BİR OYUN- Sinema

Okunma Sayısı: 1960

Yazar: Sema Karabıyık

SEYİRCİYİ AHMAK YERİNE KOYAN DİZİLER

SEYİRCİYİ AHMAK YERİNE KOYAN DİZİLER Çok seyredilen dizi formülü

Modern insanın hayatını kâbusa çeviren tükenmişlik sendromu, dizi sektöründe Meryem Uzerli'nin hiç düşünmeden rolünü bırakıp gitmesinden dolayı Hürrem sendromu olarak adlandırılsa da; dizi sektörünün üretim aşamasında tükenmişlik yaşadığı bir gerçek. Hikaye anlatmaktan ziyade çok seyredilecek dizi peşinde koşmanın yan etkisi olarak.

Çok seyredilen dizilerin formülü nedir sorusuna cevap arandığında, şöyle bir tablo çıkıyor karşımıza.

İlk aşamada uyarlanacak bir roman, esinlenecek bir yabancı dizi bulunur. Mümkünse içinde çarpık ilişkiler barındıran veya çarpıtmaya müsait olan. Çarpıtmaya en iyi örnek Yaprak Dökümü'nün Oğuz'u. Birkaç bölüm olarak yazılan Oğuz karakteri, romandaki iki karakterin birleştirilmesiyle iki kız kardeşin paylaşamadığı erkek olarak devam etti, Reşat Nuri'nin Yaprak Dökümü'nden bağımsız olarak.

Sinir bozucu kötücül karakterler dizilerin olmazsa olmazı! Kadın olması tercih sebebi. Fatmagül'ün Suçu Ne'den Mukaddes yenge, Yaprak Dökümü'nden Hayriye Hanım, Kuzey Güney'den Handan Hanım, izlerken seyircinin sinir katsayısını yükselten karakterler olmakla beraber dizilerin gizli izlenme sebebi.

Karizmatik kötüleri seyircinin karmaşık duygularla izlemesi için özel çaba gösterilir. Yaprak Dökümü'nden Ferhunde, Karadayı'dan Savcı Turgut; zekalarıyla senaryodan bir adım önde hareket ederek hayranlarını artıran karakterler. İyi karakterlerin salaklıkta zirve yapması, sıkıcı, tekdüze olmalarında sakınca yok, hatta tercih sebebi.

Bölümün bütün potansiyeli son sahneye saklanır. Her bölümün zaman akışı bir güne denk gelir. Sıradan bir gün uzun uzun anlatılır. Yaşanan zaman dilimi birbirini takip eden günlerden oluştuğu için sıklıkla zamanı yönetemeyen senaryolar çıkar karşımıza. Bazen Yaprak Dökümü'nde olduğu gibi hamilelik süresi 11 ayı bulur, bazen de Karadayı'da olduğu gibi üç aylık zaman dilimi dört mevsimi barındırır içinde.

Bakışmalar mümkün olduğunca uzatılır. Son sahnede son dakikada yaşanan heyecan sonraki bölümü kurtarmak için yeterlidir. Fragmanda son sahne hafta boyunca gösterildiğinden seyirci banko tüm bölümü sonuna kadar heyecanla seyreder. Bu formül her bölüm tekrarlansa da seyirci her seferinde tongaya düşer. Çünkü seyircinin hep bir umudu vardır, sevdiği dizi tarafından kandırıldığını kabul edene kadar hep 'bu son' der.

Sinirlenmek, öfkelenmek fiili yerine 'yükselmek' fiili senaristlerin son gözdesi. Sadece günümüzde geçen hikayelerde değil, 70'lerde 80'lerde geçen dönem dizilerinde de tercih ediliyor.

Bazı dizilerin jeneriklerinde diyalog yazarı olarak müstakil bir isim yer alır. Halbuki yerli dizilerde çoğunlukla yazılanlar diyalog değil monolog. Sağlıklı iletişimin, diyalogun hakkı verilse onca zaman nasıl doldurulacak! Karakterlerden biri konuşur, konuşur, konuşur; diğeri bakar, bakar, bakar. Ayrılırlar, aradan onlarca sahne geçer, bir saati aşkın bir zaman sonra tekrar bir araya gelirler. Bu sefer bir önceki sahnede bakan konuşur, konuşur, konuşur; diğeri bakar, bakar, bakar, ama aradaki yanlış anlamada bir arpa boyu yol alınamaz.

Hikayenin merkezindeki yakışıklı adama kadın karakterlerin hepsi; güzel kıza da erkek karakterlerin hepsi aşık olur. Kaçma, kovalamaca, yanlış anlama; aşk hikayesi çerçevesinde zaman doldurma sendromu için en uygunu aşk üçgenleri! Oluşturulan yüksek beklentinin altında kalan, senaryosuna bir türlü ruh kazandıramayan Kurt Seyit ve Şura'da; büyük aşkın imkansızlığı çerçevesinde Barones'ten sonra İstanbul ayağında hikayeye dahil olan Ayşe de kendi çapında entrikalarına başladı. Fakat umulanın aksine hikayeye ivme kazandırmaktan ziyade ters etki yaptı.

Dizi sektörüne kuşbakışı sıralanan bu formüller; defalarca kez hemen hemen her dizide kullanılarak tüketildiğinden artık seyircinin ilgisini çekmiyor. Neden izlenmiyor sorusuna ısrarla değişen reyting panelinden dolayı kalitenin düşmesi cevabı veriliyor, ama senaryoların hep aynı şekilde formüle edilmesinin kaliteyi düşürdüğünden bahis açılmıyor. Daha önce yazmıştım bir kez daha tekrarlamakta sakınca yok. Rüya kadro oluşturmak, milyonlarca lira harcayarak set inşa etmek, özellikle dönem dizilerinde kullanılan mekanların konakların yüksek maliyetini göze almak, bir diziyi kaliteli yapmaya yetmez. Bir diziyi kaliteli yapan ilk ve en önemli unsur o dizinin hikayesidir, senaryosudur. Bu sezon yayından kalkan dizileri şöyle bir gözünüzün önüne getirin lütfen hangisinin kaliteli, gelecek vaat eden bir senaryosu vardı?