İMÂM RABBÂNÎ'Yİ OKUMADAN OLMAZ

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / EDEBİYAT

Okunma Sayısı: 3905

Yazar: Elif Bilge Ceylan

İMÂM RABBÂNÎ'Yİ OKUMADAN OLMAZ

ÖMER LEKESİZ'DEN ANLAMLI İTİRAF

Edebi aklı yeniden inşa edebilmek, kutupların eserlerini yeniden okumak ve anlamakla mümkündür…

Ömer Lekesiz 12 Temmuz tarihli değerlendirme yazısında önemli bir itirafta bulunmuş. Neyin nasıl olacağını ve nasıl olmayacağını sorguluyor. Şiirin iç kodlarını çözmede mutlak bir tasavvufi literatür bilgisine ihtiyaçtan dem vuruyor :

Tarikat mensubu değilim

“Tarikat mensubu değilim. 80 kuşağından olduğum için bilinçli olarak böyle bir bağlanmayı gereksinmedim ki, bu nimetten nasipsizliğim konusunda söylenebilecek muhtemel sözlere de hiçbir itirazım yoktur.

Ancak, otuz yıla yaklaşan edebiyat uğraşımda, özellikle de Doğu sanatlarının sultanı olan şiirdeki inşa ve anlamı keşfetmenin İslâmî tasavvufu bilmekle ve anlamakla mümkün olabileceğini düşünüyorum.

Basit bir örnekle, şiir düzeyinde, başlangıcı olmadığı için sonu da olmayan “döngüsel”liği, bir toplama ve dağıtma (dünyevî imgeleri yükleme ve imha etme) eyleminin temeli olarak almak ve uygulayabilmek için, bunun gerek hâl, gerekse bilgi olarak tasavvuftaki yerini bilmek gerekmektedir. Tanpınar, Doğu şiirinin giriş (dış) kodlarını çözmüş ancak Yunus Emre gibi, nehirden bir tas su alma rahatlığıyla şiir söylemenin iç kodlarını çözememiştir.”

Lekesiz, bundan sonra Mustafa Kutlu’nun Tahir Sami Bey’in Özel Hayatı adlı kaynak-hikayesinden kendi tasdikini de gösteren tırnak içi yorumlara yer vererek tasavvufi hayattan gelen irfan zeminine ışık yakıyor:

“Çünkü tasavvuf salt “bilme, malumat” yoluyla anlaşılacak bir kurum değildir. Şeriata bağlı olmayana tarikat bilgisinin kapıları açılmaz. “O küçük mescide girip iki rekat namaz” kılmayanlar, “Kainatın kitabı ile mukaddes kitabımızın birbirini şerh eden mesajını kavrayamazlar. Dolayısıyla zamanı böler, dün – bugün – yarın diye konuşurlar. Sürekli saate bakarlar.” (Mustafa Kutlu, Tahir Sami Bey’in Özel Hayatı, Dergah, 2009). Tam da bu yüzden Tanpınar, döngüselliği eksik yorumlamaktan kurtulamadı ve dışa kilitlenen hayretini içe yöneltemedi.”

Kutuplar okunmalı

“Ekberîlik ve Mevlevîlik’ten salt heterodoksi, Müceddidîlik’ten salt ortodoksi üretme gayfletine düşmeksizin edebi aklı yeniden inşa edebilmek için İslâmî tasavvufu temsil eden üç kutubun kesişme noktasında durup, her yana doğru nazar etmek gerekiyor. Bu da ancak o kutupların eserlerini yeniden okumak ve anlamakla mümkündür. Ezcümle, benim çabam da hasbelkader bundan ibarettir.”

Yunus sen bu ilmi kimden aldın derlerse?

İbnül-Arabi, Mevlana ve İmam Rabbani anlayarak okunmadan edebi aklın yeniden inşasının mümkün olmadığını söylüyor yazar. Bu önemli bir beyan elbette. Fakat bazan rehbersiz okunamayacak kitaplar, kat edilemeyecek mesafeler bulunabilir. Tıpkı ilahi mesajların peygamberler eşliğinde gönderilmesi gibi.

Düşünen 80 kuşağı içinde önemli bir isim Lekesiz. Biz ışık yılından daha çok gün çalmış 60 kuşağı için gökyüzünün başka rengi de var. Suyun insanı boğduğunu ateşin yaktığını daha bir hakkelyakin biliyorsunuz çaresiz.

Edebistan’daki yazısında daha bir çok önemli beyan var. Okunmalı diye düşünüyorum. Tarikat mensubu olmamayı ‘nimetten nasipsizlik’ olarak görmenin de bir nevi şükür ve nasiplilik işareti kabul edilebileceğini de…

70 ve 80 kuşağından ümidimiz kavidir! Ve sonrasından da…