İSLÂMCI EDÎBLERİN SINIRI

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / TEFEKKÜR

Okunma Sayısı: 3856

Yazar: Ömer Lekesiz

İSLÂMCI EDÎBLERİN SINIRI

Bizde münevver olmanın olmazsa olmaz şartlarından birinin edebi talim ve terbiyeden geçmek olduğunu, geçmişten bugüne bizim düşünce dünyamızı belirleyenlerin (kelamcısından felsefecisine, fakihinden tabibine kadar) edebi sahada eser versinler vermesinler hepsinin aynı zamanda birer edib olduklarını tartışmaya gerek olmadığı gibi, yerli İslamcılıkta ediblerin etkisini çeşitli yönlerden olumsuzlamanın edebiyatı değil vaki bir olumsuzluğu teyit etmek olduğunu tartışmaya da gerek olmadığını sanıyorum.

Ancak "vaki bir olumsuzluğun teyidi" dediğim yerde ise Ali Bulaç'ın "handikap, zaaf, blokaj" kelimeleriyle sertleştirerek sunduğu husus "İslamcı edibler ve sekülerleşme" ilişkisiyle birlikte düşünüldüğünde tali bir husus olarak kalmaktadır.

Şöyle ki, bidayetinden beri İslamcı camia edibleri çok sevmekle birlikte onların hareket alanlarını da edebiyatla sınırlamıştır. Bu konuda –her zaman "üstad" sanını hak eden– merhum Necip Fazıl ile Sezai Karakoç gibi iki büyük İslamcı edibi örnek olarak verebilirim:

Necip Fazıl'ın Milli Görüşçü kesimden Ülkücü kesime açılmasıyla ilgili krizi ve buna karşı başta Sebil olmak üzere İslamcı camianın dergi ve gazetelerinde ona yöneltilen eleştirileri hatırlayalım. Necip Fazıl yine İslamcı camianın çok sevdiği biri olarak vefat ettiyse bunu onun mizaç ve iman sahibi olarak büyüklüğüne ve İslamcılar ona olan sevgi ve saygılarında ısrarlı oldularsa bunu da onların vefakarlıklarına yormak gerekir. Nitekim bugün Necip Fazıl söz konusu krizin yazılı kayıtları olarak okuyabileceğimiz Rapor'larıyla değil şiirleriyle, anılarıyla, incelemeleriyle, konferanslarıyla, basın polemikleriyle, denemeleriyle ve tiyatrolarıyla yaşıyor.

Sezai Karakoç'un Diriliş ve Yüce Diriliş partileri malumdur. Sadece İslamcı edebiyatın değil Türk edebiyatının gidişatına yön veren Karakoç'un parti kurması İslamcı camia tarafından onun "zatına mahsus bir tasarruf" olarak karşılanmakla sınırlı kalmıştır.

Bu örnekler üzerinden baktığımızda İslamcı camianın ediblerden bekledikleri öncelikle edebiyatı en iyi şekilde icra etmeleridir; sonra Dini, kültürel, siyasi planda karanlık ya da meşkuk yolların, idraklerin, planların aydınlatıcıları olmalarıdır; toplumsal hareketler için kanaat önderliği yapmalarıdır; doğru çıkışı işaret etmeleridir. Bir edib bunun üstünde ya da ötesinde "aktif" bir rol üstlenmek istediği takdirde bu anında geriye tepebilmekte ve tecrübe edilmiş oto-kontrol sayesinde konu Ali Bulaç'ın belirttiği bağlamda handikap, zaaf veya blokaja dönüş(e)memektedir.

Necip Fazıl'ın söz konusu açılma ve Sezai Karakoç'un parti kurma niyetlerindeki özel ve ideal hususları gözden kaçırmanın, dolayısıyla onların mezkur durumlarını salt siyasal talep tahtında değerlendirmenin hakikati ıskalamak olacağını açık açık vurgulayarak yine de bunların belirlediğim son hususu geçersizleştirmediğini ifade etmeliyim. Kastımın daha iyi anlaşılabilmesi içinse Aylık Dergi hareketini, onu başlatan ve yürütenlerin akibetini incelemeyi öneririm.

Peki bunlara rağmen İslamcı edibleri Müslüman siyasetçilerden, bilim adamlarından, din adamlarından daha fazla sevdiren, halk nezdinde onların görüşlerini, tezlerini, sözlerini daha muteber kılan şey nedir?

Bunu İslamcı ediblerin korkutucu bir "avatar" olabilmesinde değil siyasetçinin siyaset, bilim adamının bilim, din adamınınsa Din bilgisinde sebep oldukları "güven bunalımında" aramak gerekir. Bu babda sadece din adamlarının söz konusu durumlarına, yeni idrak ettiğimiz Ramazan'dan (hatta genel olarak teologlar ve medya ilişkisinden) bakılmasını istemem yeterli olacaktır.

Öte yandan, görüntünün hakimiyetine girmiş bir dünyada dilin de bu hakimiyetle başedecek şekilde tahkim edilmesi gerekiyordu. Din adamlarının (ve teologlarn) kullandığı dil salt telkinden ibaret kaldığından, teklif dilini kullanarak ilahi bilgiyi yeni zamanda daha görünür, anlaşılır kılan ediblerin onları geri plana itmesi de doğaldı.

Bu belirlemelerimden sonra İslamcı ediblerin aynı zamanda mütefekkir olmalarının değil mütefekkir olmak zorunda kalmalarının mevcut toplumsal, siyasal şartlardan ve elbette onların Müslümanca sorumluluk anlayışlarından kaynaklanan bir durum olduğunu söylemeliyim.

Diğer bir ifadeyle İslamcılık planında kültür ve eğitim ortamı yeni bir Gazali'nin yetişmesine hizmet edebilseydi, Mehmet Akif'inden Mustafa Kutlu'suna kadar ediblerin hemen tümü de salt edebiyatla meşgul olmaktan mutluluk duyarlardı.

Bu mümkün olmadığı için Börekçizade Mehmet Rifat Efendi'den Zekeriya Beyaz tipine ulaşan süreçte İslamcı edibler Din, toplum ve siyaset konusunda da doğru olanı doğru anlaşılacak şekilde söylemeye mecbur kaldılar.

Yazının kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Yazar: Ömer Lekesiz	01-09-12
E mail: yenisafak.com.tr		Tweet

Yorumlar: 2

uğurlu
Arizi durum			Tarih : 02-09-12
Gönlümüze de gözümüze de kadim bir şekilde batıp durmakta olan arizi durum herhalde Ahmet beyin de belirttiği gibi daha epey toz çıkarır ...

Ahmet Çelen
İLİM ADAMLARI İTİMAT VERMİYOR			Tarih : 01-09-12
Elinize dilinize sağlık Ömer Bey... Hele "Bunu İslamcı ediblerin korkutucu bir "avatar" olabilmesinde değil siyasetçinin siyaset, bilim adamının bilim, din adamınınsa Din bilgisinde sebep oldukları "güven bunalımında" aramak gerekir. Bu babda sadece din adamlarının söz konusu durumlarına, yeni idrak ettiğimiz Ramazan'dan (hatta genel olarak teologlar ve medya ilişkisinden) bakılmasını istemem yeterli olacaktır." cümleniz enfes. (Buna enfes demem diğerlerinin değerine yan bakmak değildir elbette) Ali Bulaç Bey, "Türkiye İslamcılığı şair ve romancıların blokajında; kelami ve usuli temeli olmayan, gerçek entelektüellerden ve alimlerden yoksun" derken, Türkiye İslamcılığının "kelami ve usuli temeli olan, gerçek entelektüeller ve alimler" elinde âbât olacağını ümit ediyor galiba. Ümit etsin mi? Valla Türkiye manzarasına bakarsak bence etmesin; tam tersine bir manzara gözbebeklerimizde oynaşıyor. Buyurduğunuz gibi, uzağa gitmeye gerek yok, sadece bu Ramazan'daki "kelami ve usuli temeli olan, gerçek entelektüeller ve alimler" arasındaki hırgüre bakmak bile bu kapıdan çok ümitli olmamıza mani olmaya yetiyor. Aslında "anlaşamama"ya, alâkalandıkları alan daha müsait olmasına rağmen, sözümona âlimler arasındaki anlaşmazlık edebiyatçı-şâirlerimiz arasında bile yok. Burada "anlaşamama"yı mutlak olarak kötü gördüğüm anlaşılmasın; şöyle akıllı uslu bir tartışmada; samîmî müslümanlıkları her hallerinden belli olan insanlar arasındaki teferruattaki "anlaşamama"lardan fayda umulabilir. Ama ilahiyat azmanlarınınki böyle bir şey değil ki... Adam sövmeye mezhep ve tarikatlerden başlıyor. 1400 seneden beri herkes yanlış anlamış, hazret "dinin özü ve doğrusu"nu vaz'etme lütfunda bulunuyor(!) Devamını nasıl getireceksiniz? Edebiyatçıların ilmin katı hükümlerini yumuşatarak (bozarak değil) kalplere sirayet edici hale getirmek gibi bir hizmetleri olduğunu kim inkâr edebilir. Yeter ki bunu -hassasiyetimizi hep belirttiğimiz gibi- İslam'a mugayir bir tarzda yapmasın. Bir husus: Nevzat Kösoğlu'nu bilirsiniz. 12 Eyül öncesi MHP Erzurum milletvekili... Beğeniriz beğenmeyiz, ama az buz okumuş birisi değildir. Müslümandır. Kitap Şuuru kitabını da mutlaka bilirsiniz. Orada bir hareketin muvaffak olabilmesi için "îman hareketi" haline gelmesi gerektiğini anlatır. İslamcılığın ise sadece bir fikir-düşünce hareketi olarak kaldığını, îman hareketine dönüşemediğini, bu yüzden halk kitleleri ile buluşamadığını söyler. (Ezberden söylüyorum, aşağı yukarı böyleydi) Oysa Selçuklu'nun da Osmanlı'nın da bir îman hamlesinin meyvesi olduğunu da zımnen söylüyordu. Kitabın ilgili kısımlarına bakabilirseniz belki bu günlerdeki tartışmalara farklı bir zaviyeden katkı sunulabilir. Bu çuvaldan daha çok toz çıkacak gibi... Hayırlısı... Selam ve hürmetler.