BİZ YEDİKITA'YI SEVDİK!

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : TÂRİH / TÂRİHİN ARA SOKAKLARI

Okunma Sayısı: 2780

Yazar: Yavuz Gencer

BİZ YEDİKITA'YI SEVDİK!

Bu kapağa iyi bakın!

Aylık tarih ilim ve kültür dergisi Yedikıta, Nisan sayısında farklı bir kapakla okuyucuyu selamlamış.

Bu kapağa iyi bakın!

Yeni Datka'lar lâzım bize...

Derginin kapağında, Türkistan Tarihinde Bir Kadın Kahraman Kurmancan Datka’nın karargah olarak kullandığı çadırın önünde çekilmiş fevkalade haşmetli tesettürüyle at üstünde bir resmi yer alıyor.

Datka bir unvan; hakim, idareci manasında. Emperyalist Rus ordusuna karşı Kırgızistan’ın Altay havalisinde cereyan eden mücadelenin baş kahramanı olarak Kumancan Hatun’a Buhara Şeyhülislamının fetvasıyla bu unvan veriliyor. Yıl: 1876.

1877’de Osmanlı Rus Harbi’nin patlak vermesi üzerine Avrupa cephesinde vazifeledirilen Plevne’de pek çok mühim çarpışmayı kazanıp Edirne’yi ve Ayastefanos olarak anılan Yeşil Köyü ele geçirerek 31 Ocak 1878’de Osmanlıları ateşkese zorlayan ve Hokand/ Fergana’nın ilk Rus valisi olan Mihail Skobelev’e karşı verdiği dentansı istiklal mücadelesi hakikaten içimizdeki tarih sevdasını alevlendirecek kadar heyecanlı sahnelerle dolu.

30 sene Kırgızların başında bulunarak onların huzur içinde yaşamalarını temin eden, sahip olduğu yüksek manevi gücü ilmi dirayet ve liyakati devlet ve millet umûruna hasreden Altay hükümdarı Alimbek’in hanımı bu ağa kadın, bu şeyha, 96 yaşında 1907’de vefat ettiğinde 100’e yakın torun ve torun çocuğu bırakmış.

Altay Dağlarının bu kadim hakimi Ziynet mahlasıyla pek çok şiire imza atmış bir hatun şair aynı zamanda.

Elbette ki bu destanvari hayat, bir kapıya bende olmayan insanlara nasip olacak bir devlet değil. Kurmancan Datka’nın da bir mürşidi var: Meşayıh-ı Müceddidiyye’den Salahuddin bin Mevlana Siracüddin k.s. Sâkıb mahlasıyla yazılmış şiirlerinden oluşan bir divanı var. Vefat tarihi şah müridesinden 3 yıl sonra; 1910. Kabirleri, Kırgızistan’ın Oş şehri Sermezar kabristanında.

Şu anda medresesi Ruslar tarafından otel ve kahvehane olarak kullanılıyor. 1940’da yıkılan mescid ve türbesinin malzemeleri ise bir kulüp inşaatında kullanılmış.

Sebeb Ey!..

Velhasıl bu dosyayı okumaya doyamadık. Aktüel dergi kapaklarındaki hanımefendi portrelerinden sonra bu kadın olmanın haysiyetini ve şanını ufuklar ötesine yansıtan yarı renkli kapağı çok sevdik ve anlamlı bulduk.

Kapaktaki o dirayetli, liyakatli manevi otorite olan bir Türk hanımefendisine ait çok çağrışımlı sevimli fotoğrafa bir kere daha bakıyor ve tebessüm tazeliyoruz.

Biz Yedikıta’nın zarfını da mazrufunu da sevdik. En azından bir bayinin önünden geçerken durun ve bu sevimli kapağa bir de siz nazar edin deriz…

Bazan bir fotoğraf ciltlerce kitaptan fazlasını söyler!