SOSYAL MEDYA BEYNİMİZLE OYNUYOR

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : İKTİBAS / Muhtelif Mevzûlar, Yazarlar, Yazılar

Okunma Sayısı: 432

Yazar: Ali Murat Kırık

SOSYAL MEDYA BEYNİMİZLE OYNUYOR

Sosyal medyada yer almak ve gezinmek, son 10 yılda giderek daha popüler bir etkinlik haline geldi. İnsanların çoğunun sosyal medyayı kullanımı sorunlu olmasa da, sosyal ağ sitelerine bağımlı hale gelen ve aşırı kullanımda bulunan kullanıcıların küçük bir yüzdesi var… Aslında, psikologlar Amerikalıların % 5 ila 10'unun bugün sosyal medya bağımlılığı kriterlerini karşıladığını tahmin ediyor. Sosyal medya bağımlılığı, sosyal medyaya aşırı ilgi duyma, kontrol edilemeyen bir sosyal medyaya giriş yapma isteği veya kullanma dürtüsü ile sosyal medyaya diğer önemli yaşam alanlarını bozacak kadar çok zaman, çaba harcama olarak karakterize edilen davranışsal bir bağımlılıktır.

Sosyal medya sanal bir uyuşturucu mu?

Sosyal medya bağımlılığı olgusu, sosyal ağ sitelerinin sağladığı dopamin ile doğrudan ilintilidir. Facebook, Twitter ve Instagram gibi sosyal medya platformları, tüketicilerin ürünlerini mümkün olduğunca çok kullanmalarını sağlamak için kumar ve eğlence amaçlı uyuşturucuların neden olduğu benzer sinir devrelerini üretir. Araştırmalar, bu sitelerden gelen sürekli retweet akışının, beğenilerin ve paylaşımların, beynin ödül alanını etkilediğini ve uyuşturucu gibi diğer zararlı maddelerle aynı tür kimyasal reaksiyonu tetiklediğini göstermiştir.

Sosyal medya beyne olan etkisinden dolayı hem fiziksel hem de psikolojik olarak bağımlılık yapmaktadır. Harvard Üniversitesi tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, sosyal ağ sitelerinde kendini ifşa etmek, beynin bağımlılık yapan bir madde almasını sağlamaktadır. Beyindeki ödül alanı ve onun kimyasal haberci yolları, kararları ve duyumları etkiler. Birisi ödüllendirici bir şey deneyimlediğinde veya bağımlılık yapan bir madde kullandığında, beyindeki temel dopamin üreten bölgelerdeki nöronlar aktive edilir ve dopamin seviyelerinin yükselmesine neden olur. Bu nedenle beyin bir "ödül" alır, ilaç veya aktiviteyi olumlu pekiştirmeyle ilişkilendirir.

Beğeni eşittir dopamin!

Bu durum, sosyal medya kullanımında gözlemlenebilir. Bir kişi beğeni veya bahsetme gibi bir bildirim aldığında, beyin bir dopamin hücresi alır ve onu ödül yolları boyunca göndererek zevk hissetmesine neden olur. Sosyal medya bağımlılığının devam eden bir diğer faktörü, beynin ödül merkezlerinin en çok insanlar kendileri hakkında konuşurken aktif olduğu gerçeğidir. Gerçek hayatta insanların %30 ila %40'ında kendileri hakkında konuştukları tahmin edilmektedir; ancak, sosyal medya tamamen kişinin hayatını ve başarılarını göstermekle ilgilidir. Bu nedenle insanlar kendileri hakkında %80 oranında şaşırtıcı bir şekilde konuşurlar. Bir kişi bir fotoğraf yayınladığında ve olumlu geri bildirim aldığında, beyni dopamin salgılaması için uyarır, bu da davranışı ödüllendirir ve sosyal medya alışkanlığını sürdürür.

Kullanıcılar sosyal ağ sitelerini stresi, yalnızlığı veya depresyonu hafifletmek için önemli bir başa çıkma mekanizması olarak gördüğünde sosyal medya kullanımı sorunlu hale gelir. Bu insanlar için sosyal medya kullanımı, gerçek hayatta almadıkları sürekli ödüller sağlar ve sonunda sosyal ağlara daha fazla katılmaya başlarlar. Bu sürekli kullanım, nihayetinde gerçek yaşam ilişkilerini, iş veya okul sorumluluklarını ve fiziksel sağlığı görmezden gelmek gibi birçok kişilerarası soruna yol açar. Bu durum bir bireyin istenmeyen ruh halini kötüleştirebilir. Daha sonra insanların disforik durumlarını hafifletmenin bir yolu olarak sosyal ağlara daha fazla katılmalarına neden olur. Sonuç olarak, sosyal ağ kullanıcıları, sosyal medya kullanımıyla istenmeyen ruh hallerini gidermek için bu döngüsel modeli tekrarladıklarında, sosyal medyaya psikolojik bağımlılık seviyesi artmaktadır.

Netice itibariyle bağımlı olan kişisel mutlaka dijital detoks yapmalıdır. Dijital detoks bir kişinin, akıllı telefonlar veya bilgisayarlar gibi elektronik cihazları kullanmaktan harcanan zamanı önemli ölçüde azalttığı veya kullanmaktan kaçındığı süreyi ifade etmektedir. Bu, sesli bildirimlerin kapatılması ve yalnızca saatte bir sosyal medya sitelerinin kontrol edilmesi gibi basit adımları da içerebilir. Bağlanacağız ama asla bağımlı olmayacağız!

Yazının kaynağına ulaşmak için tıklayınız.