OSMANLI'NIN KAYIP LÂLESİ PAZARDA ÇIKTI

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : İKTİBAS / Muhtelif Mevzûlar, Yazarlar, Yazılar

Okunma Sayısı: 2950

Yazar: Fatih Yalçıner'in haberi

OSMANLI'NIN KAYIP LÂLESİ PAZARDA ÇIKTI

Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü mühendislerinden Yasemin Saraç, Lale Devri'ndeki çini motiflerini süsleyen Clusiana'nın izine rastlanılmasıyla 16 türden 15'inin bulunmuş olduğunu söylüyor. Osmanlı İmparatorluğu zamanında bir döneme ismini veren Türkiye florasına ait lale türlerinden kayıp 'güzel lale' (tulipa clusiana) bulundu. Lale Devri'nde çini, cami ve seramik motiflerini süsleyen ender türlerden Clusiana'yı uzun yıllardır arayan Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (KTAE) bilim adamları, yıllar sonra gelen ihbarı değerlendirerek aradıkları türe Aydın'ın merkeze bağlı Balıkköy köyünde rastladı. Enstitüye getirilen 'güzel lale' soğanları, kuruma ait lale deneme serasında koruma altına alındı.

3 yıl önce tamamlanan TÜBİTAK destekli Doğal Lale ve Sümbüllerin Kültüre Alınması, Yeni Tür ve Çeşitlerin Süs Bitkileri Sektörüne Kazandırılması Projesi yürütücülerinden KTAE, Osmanlı İmparatorluğu'nun simgesi kayıp Amasya lalesi (tulipa sprengeri) ile sadece Türkiye'de yetişen ve 'güzel lale'nin doğadan kaybolduğunu rapor etmişti. Ancak yine de umudunu yitirmeyen enstitünün ziraat mühendislerinden Yasemin İzgi Saraç, 'clusiana'yı aramaya devam etti. Daha önce yabancı kaynaklarda lalenin İzmir-Kurutepe dolaylarında görüldüğü bilgisinden hareketle birçok kez bölgeye giden Saraç, tüm aramalarına rağmen endemik türü bulamadı.

İzmir'den gelen bir telefonla yeniden ümitlenen Saraç, "20 yıl önce emekli olmuş araştırmacı bir bey arayıp, bulamadığımız 'clusiana'nın Aydın'da pazarlarda satıldığını söyledi. Hiç ihtimal vermedim ama ihbarları değerlendirmek zorundayız. Aydın'a giderek pazarlarda 2 gün iz sürdük. Verdiğimiz tarif ve fotoğraflarla sonuçta bize Balık köy' deki bir yaşlı teyzeden bahsettiler. Gidip kendisiyle görüşerek türü buldum." diye konuşuyor. Soğanları alıp enstitüye getirdiklerini, çiçek açınca da türü bulduklarını söyleyen Saraç, böylelikle kayıp türden birisini bulmuş ve doğadan tamamen kaybolmadan koruma altına almış olduklarını dile getiriyor.

'Güzel lale'nin bulunmasıyla 16 türden 15'inin bulunmuş olduğunun altını çizen Ziraat Mühendisi Yasemin Saraç, 'Amasya lalesi'ni de bulacaklarına inandığını kaydediyor. Yürüttüğü projede gözlemleyerek lale ve sümbüllerin özelliklerini tanımlayacağını ve diğer türlerle farklılıklarını ortaya koyacağını söyleyen Saraç, "Bu türün benim gözümde değeri çok yüksek. Çünkü farklı bir tür. Çini sanatında kullanılan motifi andıran laleye en çok bu tür benziyor." diyor. Saraç, toplanan türlerin Türkiye veri ve gen bankalarında da kayıt altına alınacağını ifade ediyor.