ENDÜLÜS'TEN KALAN

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : TÂRİH / DÜNDEN BUGÜNE

Okunma Sayısı: 2760

Yazar: D. Mehmet Doğan

ENDÜLÜS'TEN KALAN

Tanzimat'ın "şair paşa"sı Ziya Paşa'nın Fransız yazar Loius Viardot'tan çevirdiği Endülüs Tarihi, 1863'te yayınlanır. Yaklaşık bir buçuk asır önce... Paşamız şair sezgisiyle Hıristiyanlarca Osmanlılar'dan geri alınacak toprakların, yani ikinci Endülüs'ün uzak olmadığını görmüş müydü? O yaşarken kaybedilen topraklar (meşhur 1877 Rus "93 Harbi"ni gördü), onun vefatından (1880) sonra yitirilen yerler...

Endülüs'ün Müslümanlardan temizlenmesi "Rekonquista" (geri alma, yeniden fetih) olarak adlandırılıyor. Türklerin Balkanlar'dan ve Anadolu'dan çıkarılması ise aynı kavram çerçevesinde "Şark meselesi" olarak tanımlanıyor. Fransız tarihçi Albert Sorel, Avrupa zihnini açıkça ortaya koyuyor: "Ne zaman ki Türkler Avrupa'ya ayak bastı, Şark meselesi başladı..."

Endülüs kaybedilirken yükselen güç olarak Osmanlı'nın gündeminde idi. Fakat 2. Bayezid, Papa'nın esiri Cem Sultan vak'asıyla meşguldü. Hızır ve Hayreddin kardeşler Tunus'tan, Cezayir'den herekete geçip Endülüs Müslümanlarını karşı sahile taşıyarak yardımcı olabildiler. Daha sonra da Müslümanlar zulüm altındayken, aynı işlem devam etti. İspanya'dan Osmanlı ülkesine Yahudiler getirildiği gibi, Müslümanlar da getirildi.

Daha fazlası? Daha fazlası ne yazık ki yapılamadı. İnebahtı deniz bozgunu, Avrupa'da Türklerin mağlup edilebileceği düşüncesini yerleştirdi...

Dört asır sonra, Ziya Paşa Endülüs'ü boşuna hatırlamış olmalıdır. Ziya Paşa'nın Endülüs Tarihi'nden sonra Muallim Naci Endülüs'ün kaybediliş döneminden bir kahraman olan Musa bin Ebi'l-Garzan'ın savaşlarını ve şehadetini anlatan bir destan kaleme aldı. Tanzimat'ın en şöhretli şairi, Şair-i Âzam Abdülhak Hamid de beş piyesinin konusunu Endülüs tarihinden aldı. (Bunlardan en ünlüsü "Tarık veya Endülüs'ün Fethi"dir. Meşhur "Her yer karanlık pür nûr yine o mevki" diye başlayan şiir de bu eserdedir.)

Endülüs'ü 20. Yüzyıl'ın başında tekrar ve büyük acılar içinde hatırlayan Mehmet Âkif'tir. "İslâm'ın son yurdu" kavramı onundur. Yüz yıl önce Balkan Harbi'nin ızdırapları içinde yazdığı Süleymaniye Kürsüsünde şiirinin bir bölümünde son Gırnata sultanının şehri teslim ettikten sonra ağlayışını ve annesinin ona hitabını dile getirir... 20. Yüzyılımızın büyük şairlerinden Yahya Kemal de Endülüs'e alâka gösterenlerdendir. Onun estetik ilgileri yanında, tarih şuuru ile de konuya yaklaştığını tahmin edebiliriz.

Endülüs, "Şark meselesi" var oldukça, Türkiye'nin gündeminden çıkmaz! Bu müzmin "mesele"nin batılıların zihninden silindiğini sanmak safdillik olur. Bosna olayları sırasında bunu bir daha gördük. Büyük Ortadoğu Projesi'nin Şark meselesinin 21. Yüzyıl'daki versiyonu olmadığını kim söyleyebilir? Yeni dünya nizamı, yeni haritalar...

Türkiye, 20. Yüzyıl'ın başında kaybettiği merkez ülke konumunu kazanmak için yumuşak hamleler yaparken, onun güçsüzleştirilmesi için yapılan karşı hamleler... Suriye meselesinin seyri... Güneydoğumuzda yangının sönmemesi için kimler benzinle kurtarıcı pozunda koşuşturuyor?

"Hilâl operasyonu" alt başlığını taşıyan "Türkendülüsiye" isimli kitabımız 28 Şubat'ın ağır havasının devam ettiği 1998'de yayınlandı. Türkiye'nin içinden Endülüs geçen o günlerde, bizi biz yapan değerlerimiz, tarihimiz, büyük şahsiyetlerimiz yıpratıcı kampanyaların konusu idi. Laklik, dini yok ederek alanına yerleştirilmek üzere koç başı olarak kullanılıyordu.

Endülüs seyahatinin ardından Yeni Akit'te dört yazımız yayınlandı: Endülüs Mevsimi (4.11.2012), Endülüs Rengi (5.11.2012), Endülüs'ün Yas Rengi (6.11.2012) ve Endülüs'ten Edirne'ye (10.11.2012)... Milletimizin zihninde silinmez izler bırakan Balkan acısının 100'üncü yılındayız. Bu menhus "savaş" 5 asırlık Müslüman yurtlarını tarümar etti. Dört asır önce Endülüs uzağımızda idi, 2. Endülüs'ü ise bizzat yaşayarak görmüştük.

Endülüs veya Balkanlar'da düşmandan önce kendimize bakmamız gerekiyor. Bu içe bakış bizim için daha ibret verici olacaktır. Balkan kavimleri alttan alta kazan kaynatırken, Sofya elçimiz, Balkanlar'dan "imanı kadar emin" olduğunu söyler! Sadrazam Ahmet Muhtar Paşa Rusya'nın teminatına güvenerek Balkanlar'dan yüz yirmi tabur yetişmiş askeri terhis etmiştir!

Muhalefete düşen İttihatçılar da savaş tahriki peşindedir. Hesap, hükümetin mağlup olarak düşmesidir! Bulgaristan, Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan ittifakı, Karadağ'ın 8 Ekim 1912'de savaş ilanıyla fiile dönüşür. O gün başlayan Balkan Harbi, 30 Mayıs 1913'e kadar sürer. Dört küçük Balkan kavmine, istiklâl peşindeki Arnavutlar da katılmış ve Arnavutluk o arada istiklâlini ilan etmiştir!

Kurtarıcılık rolünü pek seven iktidar düşkünü İttihatçılar, tekrar iktidar dizginlerini ellerine geçirmek için, askerleri savaştan caydırıcı propaganda yapmak alçaklığını dahi irtikab etmişlerdir. Edirne'yi beş ay zor şartlara, açlığa ve kıtlığa rağmen savunan Şükrü Paşa, gönüllü yazılıp Edirne'ye gelen Talat Bey'in (sonradan paşa) içeriden mukavemeti kıracak faaliyetlerde bulunduğunu, Anadolu askerine "Burası sizin vatanınız değil" tarzında konuşmalar yaptığını İsmail Hami Danişmend'e anlatmıştır. Şükrü Paşa, "gönüllü asker" Talat Bey'i trenle İstanbu'dan uzaklaştırır.

İttihatçılar, Balkan bozgununu öne sürerek Bâbıâli'yi basar ve iktidar dizginlerini ele geçirir...

Bugün olup bitenlere tarihten ibret alarak bakmak zorundayız! Bugün de malûm "kurtarıcı güçler", kurtarıcılık nâmını hak ettirecek bir bozgun peşindeler!

Yazının kaynağına ulaşmak için tıklayınız.