ÂYET-İ KERÎME
Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.
Bakara, 120.
HADÎS-İ ŞERİF
Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.
Müslim, Rikak, 99.
SÖZÜN ÖZÜ
Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.
İsmet Özel
Kategori : TEFEKKÜR / İNSAN VE TEFEKKÜR
Okunma Sayısı: 2879
Yazar: Ali Osman Gündoğan
ŞAHIS OLMAK

ŞAHIS OLMAKŞa­hıs; öz­gür, so­rum­lu­luk sa­hi­bi, fer­di­yet ile top­lum­sal­lık iliş­ki­sin­de ken­di fer­di­ye­ti­ni aşan, top­lum ile sağ­lık­lı iliş­ki­ler ku­ran ama ken­di­si ol­ma­nın far­kın­da olan var­lık­tır.

Şa­hıs, ken­di fer­di var­lı­ğın­da de­ğer­le­ri mü­şah­has ha­le ge­tir­miş ve on­lar­la ken­di­si­ni gös­te­ren var­lık­tır.

Şa­hıs var­lı­ğı­nın öz­gür­lük var­lı­ğı olu­şu, hem ken­di­sin­den hem ken­di dı­şın­dan ge­len esir edi­ci, kö­le­leş­ti­ri­ci, nes­ne ha­li­ne ge­ti­ri­ci et­ki­le­re kar­şı ha­yır di­ye­bil­me güç ve kuv­ve­tin­de ol­ma­sı an­la­mı­na­dır. Çün­kü in­san var­lı­ğı, tam an­la­mıy­la bir harp ala­nı­dır. Onun mu­ha­re­be­si hem ken­di­si­ne hem de ken­di dı­şın­da olan­la­ra kar­şı bir mu­ha­re­be­dir. Çün­kü in­san ken­di için­den ge­len du­yu­sal it­ki­le­re ma­ruz kal­dı­ğı gi­bi ken­di dı­şın­da­ki ce­mi­yet­ten de ge­len emir­le­re mu­ha­tap­tır.

Ah­lak, ma­ruz kal­dı­ğı ve mu­ha­tap ol­du­ğu it­ki ve emir­le­re kar­şı ta­vır ala­bil­mek­le baş­lar. Ta­vır ala­bil­me ve mu­ha­re­be­yi gö­ze al­ma da an­cak şa­hıs var­lı­ğı­nın ger­çek­leş­ti­re­bi­le­ce­ği ah­la­ki bir tu­tum­dur. Onun öz­gür­lü­ğü, za­man içe­ri­sin­de ken­di ey­lem­le­riy­le ken­di­si ta­ra­fın­dan ka­za­nı­lan ve ger­çek­leş­ti­ri­len bir öz­gür­lük­tür. Öz­gür­lük, şa­hıs ta­ra­fın­dan ha­zır bu­lun­muş bir hal de­ğil­dir. Öy­ley­se öz­gür­lük, ey­lem­le­ri­mi­zin te­me­lin­de bu­lun­maz ama ey­lem es­na­sın­da açı­ğa çı­kar.

Şa­hıs var­lı­ğı­nın ey­lem­le­ri­nin kay­na­ğın­da so­rum­lu­luk bu­lu­nur. Şa­hıs için so­rum­lu­luk, ey­le­min so­nun­da or­ta­ya çı­kan piş­man­lık, vic­dan aza­bı gi­bi olum­suz so­nuç­la­rı te­la­fi edi­ci bir me­ka­niz­ma de­ğil­dir. İn­sa­nı ey­le­me ge­çi­ri­ci bir ira­de­dir. Şa­hıs, in­sa­nı ey­le­me ge­çi­ri­ci bir ira­de­ye sa­hip olan­dır. Bu ira­de, ey­le­me geç­me­mek­ten ötü­rü ah­la­ki ba­kım­dan şah­sı suç­lar. Bu öy­le bir so­rum­lu­luk­tur ki, şah­sın ey­le­mi­ni bü­tün bir âle­me ya­yan bir ira­de­den kay­nak­la­nır. Bun­dan do­la­yı şah­sın ey­le­mi, Top­çu­’nun ifa­de­siy­le “da­ha mü­kem­mel ha­re­ke­te du­yu­lan bir öz­lem­dir.”

Şa­hıs, te­fek­kü­rü­nü ey­le­me dö­nüş­tü­ren bir öz­ne­dir. Bu hal, onun ken­di­siy­le tu­tar­lı­lı­ğı­nı ifa­de eder. Do­la­yı­sıy­la şa­hıs, iç­ten dı­şa doğ­ru bir ey­lem sa­hi­bi­dir. Bu­nun için­dir ki şa­hıs, ey­le­mi­nin sa­hi­bi ak­tif bir var­lık­tır. Ak­si tak­dir­de şa­hıs, ta­vır ta­kı­nan özel­li­ğin­den uzak ka­lır. Ken­di fer­di­ye­ti içe­ri­sin­de kal­ma­yıp ken­di dı­şı­na doğ­ru açı­lan ve açıl­dı­ğı dı­şı ken­di­ni de­ğiş­tir­di­ği gi­bi de­ğiş­tir­me ira­de­si­ne sa­hip olan bir var­lık ola­rak şa­hıs, fer­di­yet­çi­li­ğin ego­iz­mi­ni yen­miş ama sos­yo­lo­jiz­min sos­yal de­ter­mi­niz­min­den de ken­di­si­ni ko­ru­ma­sı­nı bil­miş­tir.

İn­san, fer­di­yet ha­lin­de kal­dı­ğın­da baş­ka şa­hıs­lar­la olan mü­na­se­bet sı­kın­tı­lı ha­le gel­mek­te, bü­tü­nüy­le sos­yal de­ter­mi­niz­me ta­bi ol­du­ğun­da da her­kes gi­bi ol­mak­ta­dır. Top­lu­ma ya­ban­cı bir fert na­sıl ki ken­di yal­nız­lı­ğı içe­ri­sin­de ken­di­si­ni ger­çek­leş­tir­me im­kâ­nı­na sa­hip ola­maz­sa, her­kes gi­bi olan bir in­san da ken­di­si­ni ger­çek­leş­tir­me im­kân­la­rı­nı bü­tü­nüy­le kay­bet­miş de­mek­tir.

Gü­nü­müz­de özel­lik­le ül­ke­mi­zin asıl sı­kın­tı­la­rı­nın ba­şın­da, söz ko­nu­su et­me­ye ça­lış­tı­ğım in­san me­se­le­si, özel ola­rak da şa­hıs ol­ma me­se­le­si gel­mek­te­dir.

Eği­tim sis­te­mi­miz, bil­has­sa de­ğer­ler eği­ti­mi çer­çe­ve­sin­de öğ­ren­ci­yi şah­si­yet sa­hi­bi bi­rer var­lık ola­rak ye­tiş­ti­re­bil­me im­kân ve yol­la­rı­nı ara­ma­lı, müf­re­dat­la­rı­nı bu­na gö­re ha­zır­la­ma­lı­dır.

Yazının kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Yazar: Ali Osman Gündoğan
01-02-15
E mail: gazetevahdet.com
 
 
Yorumlar: 0
Bu yazı için henüz yorum yapılmamıştır.
ŞAHIS OLMAK
Online Kişi: 22
Bu Gün: 483 || Bu Ay: 9.706 || Toplam Ziyaretçi: 2.201.458 || Toplam Tıklanma: 51.944.542