ÂYET-İ KERÎME
Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.
Bakara, 120.
HADÎS-İ ŞERİF
Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.
Müslim, Rikak, 99.
SÖZÜN ÖZÜ
Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.
İsmet Özel
Kategori : / DİL KALESİ
Okunma Sayısı: 2492
Yazar: C.Yakup ŞİMŞEK
TDK'NİN AÇIKLAYAMADIKLARI-1

C.Yakup Şimşek Yazdı: TDK’NİN AÇIKLAYAMADIKLARI – 1

(TDK’nin “Tarihî” Hataları)

Güncel Türkçe Sözlük’te Açıklama ve İfade Hataları

“Tarih”in birinci manası tuhaf bir ifadeyle açıklanmış:

“Bir olayın gününü, ayını ve yılını bildiren söz veya gün.”

“Bir olayın gününü, ayını ve yılını bildiren söz”ü anlıyoruz fakat “Bir olayın gününü… bildiren söz veya gün.” nasıl olur acaba?

İfadeyi biraz daha kısaltalım: “Bir olayın gününü bildiren gün…”

Evet, bu ifadeyi ben anlayamadım; anlayan beri gelsin.
***
Peki, ikinci mananın açıklaması “açık” mı? Hayır…

Bakın, ifade şu:

“Toplumları, milletleri, kuruluşları etkileyen hareketlerden doğan, olayları zaman ve yer göstererek anlatan, bu olaylar arasındaki ilişkileri, daha önceki ve sonraki olaylarla bağlantılarını, karşılıklı etkilenmeleri, her milletin kurduğu medeniyetleri, kendi iç sorunlarını inceleyen bilim.”

Bu ibarenin son kısmında yer alan ifade açık değil:

“…kendi iç sorunlarını inceleyen bilim.”

Burada “kapalı” olan ve bu yüzden iyi anlaşılmayan mana “kendi” zamirinde saklı: Bu ifadede “kendi” zamiri hangi ismin yerini tutuyor?.. Bir başka ifadeyle “kendi”nin buradaki “merci”i ne? (“Zamirin, yerini tuttuğu isim” manasındaki “merci” kelimesine karşılık olabilecek bir kelime günümüz Türkçesinde yok.) Yani TDK’nin bu tarifine göre tarih, kimin veya neyin “kendi iç sorunlarını inceleyen bilim”dir?

İfadeyi tekrar tekrar okursanız buna cevap (ve “kendi” zamirinin “merci”i) olabilecek şu ihtimalleri görebilirsiniz:

A) medeniyetlerin (kendi iç sorunlarını inceleyen…)

B) milletlerin (kendi iç sorunlarını inceleyen…)

C) tarih ilminin (kendi iç sorunlarını inceleyen…)

TDK’nin “tarihî” bir eksikliğini de söyleyeyim: TDK “tarih”in bu (tarih ilmi) manasına uygun, örnek bir cümle bulamamış veya Güncel Türkçe Sözlük’e alamamıştır…
***
TDK’nin 1974 baskılı Yazın Terimleri Sözlüğü’nden Büyük Türkçe Sözlük İnternet sayfalarına aktardığı “tarih” maddesinde geçen bir cümlenin ise “düşük” olduğu belli… Bu “düşük” cümleyi bir önceki ve bir sonraki cümlelerle beraber görelim:

“XIX. yüzyıla değin tarih bir yazın türü idi. Anlatımda güzelliği amaç edinilir, araya koşuklar, fıkralar sıkıştırılarak konu tatlandırıldı. Pozitivizm akımından sonra bilimsel olmağa yöneldi.” 

1. HATA: “Anlatımda güzelliği amaç edinilir…” denmiş. Doğrusu, “Anlatımda güzelliği amaç edinir…” olmalı…

2. HATA: “…konu tatlandırıldı.” değil “…konu tatlandırılırdı.” olmalı…

TDK hakkında daha “tatlandırılmış” şeyler söylemek isterdim. O çeşniden yazıp söyleyen çok; ne var ki birileri de TDK'nin hatalarını yazmalı…

“Tatlı” lezzetli olsa da çok kere sıhhatli değildir. Arada bir “acı” da lazım…

Hele TDK’ye, hele TDK’ye…     

Yazar: C.Yakup ŞİMŞEK
22-07-10
E mail: c.yakup_simsek@hotmail.com
 
 
Yorumlar: 0
Bu yazı için henüz yorum yapılmamıştır.
TDK'NİN AÇIKLAYAMADIKLARI-1
Online Kişi: 18
Bu Gün: 91 || Bu Ay: 9.987 || Toplam Ziyaretçi: 2.222.709 || Toplam Tıklanma: 52.181.413