MEDYA PAZARINDA DEFOLU TÜRKÇE

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / DİL KALESİ

Okunma Sayısı: 1675

Yazar: C.Yakup Şimşek

MEDYA PAZARINDA DEFOLU TÜRKÇE - 29

(Ahmet HAKAN – Ayşe BÖHÜRLER – Can ATAKLI)

Ahmet HAKAN (Hürriyet – 09 Nisan 2011)

“Bir azınlık mensubunun, ‘azınlıklara yapılan zulümler’ konusunda konuşmaktan köşe bucak kaçtığı bir dönemde azınlıklara yapılan zulümleri, kendi deneyimlerinden yola çıkarak anlatmayı başarabilmiş biridir İshak Alaton.”

Cümlenin muğlak tarafları var:

1. HAKAN’ın yaptığı mukayese eksik:
“Bir azınlık mensubu” ile “İshak Alaton” u kıyaslamış. Taraflardan biri “Bir azınlık mensubu” olunca kıyasın bir unsuru müphem olmuş. O meçhul kişi yazının diğer kısımlarından da anlaşılmıyor...
“İshak Alaton” belli bir şahısla mukayese ediliyorsa o şahıs belirtilmeliydi. Yok, eğer “azınlık” ların diğer mensuplarıyla kıyaslanıyorsa “Herhangi bir azınlık mensubu” veya “Birçok azınlık mensubu” denmeliydi.
(Not: HAKAN “Bir azınlık mensubu” sözüyle belli bir kişiyi kastetmişse ve okuyucuya bunu açıklamak istemeyip yalnızca o kişiye laf dokundurmak istemişse sözüne laf yok. Ama bu ihtimal çok zayıf...)

2. “İshak Alaton…azınlıklara (ne zaman) yapıl(mış ol)an zulümleri, kendi deneyimlerinden yola çıkarak anlatmayı başarabilmiş biridir(?)”
A) Herhangi “bir dönemde”
B) “Bir azınlık mensubunun, ‘azınlıklara yapılan zulümler’ konusunda konuşmaktan köşe bucak kaçtığı bir dönemde

***

Ayşe BÖHÜRLER (Yeni Şafak – 09 Nisan 2011)

“Star gazetesi, Kanal 24 başta olmak üzere bir kısım muhafazakâr medya, başörtülü vekil tartışmalarına ekranlarını, sayfalarını kapatmalarına taraf oluyoruz.”

Ayşe BÖHÜRLER’in cümlesi ifade kusurları yüzünden anlaşılmaz hâle gelmiş:
1. “Star gazetesi, Kanal 24 başta olmak üzere bir kısım muhafazakâr medya” ne yapmış? Bunlar başörtülü vekil tartışmalarına ekranlarını veya sayfalarını mı kapatmışlar? Eğer “medya” kelimesinin sonunda “-nın” eki olsaydı cümleden bu anlaşılırdı…
Böyle olmadığına göre Ayşe BÖHÜRLER’in şöyle bir cümle kurmak istediği zannedilebilir:
“Star gazetesi, Kanal 24 başta olmak üzere bir kısım muhafazakâr medya (olarak bizler), başörtülü vekil tartışmalarına (birçok medya organının) ekranlarını, sayfalarını kapatmalarına taraf oluyoruz.”

2. Şu “taraf” kelimesi de kontekst (siyak) bakımından cümleye yabancı kalıyor, bu sebeple de anlaşılmıyor. Acaba “tuhaf” veya “tanık” mı denecekti?

***

Can ATAKLI (VATAN – 09 Nisan 2011)

“Bu dershaneler, sınavdan iki gün önce ‘ekstra’ bir ders için çağırdıkları öğrencilerine üstü kapalı olarak şifreleme sistemi ve bunun sınavda nasıl uygulanacağı öğretilmiş.
Büyük ihtimalle ‘asla konuşmayacakları’ bilinen ve sayıları da tahmin edilemeyen bir kesim öğrenciye ise bu bilgi saklanmadan aktarılmış.”

Birinci cümle “Bu dershaneler” le başlamasına rağmen “şifreleme sistemi ve bunun sınavda nasıl uygulanacağı öğretilmiş” sözüyle bitmiş.
Yani cümlenin faili (müpteda / subject / özne) meçhul olmadığı hâlde fiil(predikat / yüklem)i meçhul…
Başı sonuna uymamış...

Bu cümle şu iki kalıptan birine uygun olarak kurulmalıydı:
A) “Bu dershaneler… şifreleme sistemini ve bunu sınavda nasıl uygulayacaklarını öğretmiş.”
B) “Bu dershanelerde… şifreleme sistemi ve bunun sınavda nasıl uygulanacağı öğretilmiş.”

ATAKLI, ikinci cümlede asıl olarak aşağıdakilerden hangisini anlatmaya çalışıyor?

A) ‘Asla konuşmayacakları’ bilinen ve sayıları da büyük ihtimalle tahmin edilemeyen bir kesim öğrenciye ise bu bilgi saklanmadan aktarılmış.”
B) ‘Asla konuşmayacakları’ bilinen ve sayıları da tahmin edilemeyen bir kesim öğrenciye ise bu bilgi büyük ihtimalle saklanmadan aktarılmış.”