ÂYET-İ KERÎME
Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.
Bakara, 120.
HADÎS-İ ŞERİF
Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.
Müslim, Rikak, 99.
SÖZÜN ÖZÜ
Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.
İsmet Özel
Kategori : / DÜNYADA NELER OLUYOR
Okunma Sayısı: 2279
Yazar: Nedret Ersanel
ABD-ÇİN YAKINLAŞMASI... NE İŞ?

Rusya-ABD-Çin açıortayı: Türkiye!

Geçtiğimiz yaz Türkiye'de vizyona giren, şu sıralar televizyonda da oynayan ilginç bir film var. 2013 ABD yapımı bir bilim kurgu filmi. 2020'lerde başka boyuttan bir 'seddi' aşarak Pasifik'in altından gelen devasa canavarların dünyayı yok etmeye çalışması anlatılıyor. Bu canavarlara karşı dünya ülkeleri 'ortak' robotlar üretiyor. Robotları bazen 'iki ülkeden' iki pilot yönetiyor. Kahramanları Amerikalı, Japon ve Çinli. Filmin Türkçe ismi 'Pasifik Savaşı'! Orijinal adı ise; 'Pacific Rim'...

***

'Süper güç' ilişkileri küresel kamuoyu önündeki tutumlarından hayli farklıdır. Rusya-ABD-Çin ilişkilerinin çok katmanlı bağlamı 'tam' bilinse, örneğin Türkiye'nin şu an merkezinde bulunduğu çetrefilli dış dertleri şifa bulabilir. Hatta 'iç' karmaşalar bile! En azından, üçlü seçim sürecinin öncesinden başlayarak günümüze gelen 'kaos dalgaları'nın ritmi hissedilebilir...

'Büyük resmin süperleri' üçgeni, Rusya ve Çin'i yakın köşelerde tarif ederken, ABD'yi daha uzak köşeye koyuyor. Küresel algı bu. Çin ve Rusya ilişkileri; Orta-Asya, Pasifik, Ortadoğu, enerji konuları, Şanghay Beşlisi gibi organizasyonlara katılım, pratikte Suriye ve Ukrayna tipi krizlere yaklaşım türünden birçok kalemde yüksek çözünürlüklü ortak görüntü veriyor. Oysa bu iki ülkenin birbirleriyle ilişkilerinde hem önemli rekabet sorunları mevcut hem de ABD ile ilişkilerinde önemli 'el mecburiyetleri' var!

Çin Genelkurmay Başkanı General Fang Fenghui 15 Mayıs'ta Washington'daydı. Hayli şaşalı bir törenle karşılandı. Muhatabı ABD Genelkurmay Başkanı Martin Dempsey tarafından ağırlandı ve ABD Başkan Yardımcısı Biden tarafından da kabul edildi. Fenghui'nin top atışlarıyla karşılandığı bu ziyaret hem Kremlin hem de Batı'nın Ukrayna yüzünden seyahat yasağı uyguladığı Rusya Genelkurmay Başkanı Valeri Vasilyeviç Gerasimov tarafından dikkatle izlendi!

Ama başkaları da vardı izleyen! Dışişleri eski Bakanı ve 'müstakbel' ABD Başkanı (!) Hillary Clinton'un Ekim 2011'de kaleme aldığı 'Amerika'nın Pasifik Yüzyılı' makalesinden (America's Pacific Century, 11 Ekim 2011, Foreign Policy) bu yana askeri ve diplomatik ağırlığını Pasifik'e yığmaya başlayan, haliyle Ortadoğu ve Avrupa'da 'azalan' Washington'un, bu bölgede inşa etmeye çalıştığı Çin'e karşı 'müttefik setti' ülkeleri de bunu 'gördü'! (Resmi görüşmelerde söylenenlere girmiyorum, ayrı konudur. Ancak ABD, Çin'in Ukrayna/Kırım örneğinden yanlış bir ders çıkarmamasına kafayı takmış durumda!)

Çin Genelkurmay Başkanı'nın ziyareti tam bir yıl önce General Dempsey'in Çin ziyaretinin iadesi ama ABD Başkanı'nın dört Asya ülkesini ziyaretinin de sadece iki hafta sonrası! Bu 'ziyaret/faaliyet takvimleri' çoğu zaman istihbarat faaliyetlerinden daha iyi bilgiler verebilir; Geçtiğimiz ay ABD savunma bakanı Chuck Hagel de Çin'i ziyaret etmişti. Şubat ayında da ABD Kara Kuvvetleri Komutanı General Raymond Odierno! Eylül ayında ise ABD Hava Kuvvetleri Komutanı General Mark Welsch. Tabii karşılıklı; Çin Savunma Bakanı Chan Wankuan 2013 Ağustos ayında Amerika'daydı. Çin Deniz Kuvvetleri Komutanı Wu Sengli de ABD'yi ziyaret etti. Kısa zaman aralığındaki tüm bu temaslar, dünyada gırtlak gırtlağa algılanan iki süper güç için ilginç değil mi? Üstelik diplomatik temaslardan fazla 'askeri' temaslarla karşı karşıyayız! (Tam bu noktada Türkiye açısından şu sorunun aklımıza gelmesi gerekiyor; 'Bu denli sık ve 'kaliteli' temaslar, işbirlikleri söz konusuyken, Kongre, Beyaz Saray, Savunma Bakanlığı, büyük firmalar, NATO Ankara'nın ensesinde boza pişirirken, ABD Çin'e Türkiye'ye vereceği füzeler hakkında tek laf etmiyor mu?' Ediyor ve sonra yazalım!)

Tablo, Çin'in tamamen ABD ile birlikte olduğu veya tamamen Rusya'ya karşı olduğuna ilişkin sonuç vermez. Washington şu sıralar ağırlığını Rusya'yı sınırlamaya vermiş durumda. Bu yüzden Çin-Rusya yakınlaşma alametlerine daha hassas. (Siz bu satırları okurken, Rusya Devlet Başkanı Putin Çin'de bulunuyor.) ABD-Çin küresel rekabetinin şu an için önlenemez gerginlik üreten kabaca iki konusu var; Pasifik ve çevre ülkeleri ile olan sorunlar. İki, ABD ile ekonomik ilişkileri. (ABD Maliye Bakanı Jack Lew de Beijing'i ziyaret edecek ve Çin Devlet Başkanı tarafından kabul edilecek. Lew şöyle diyor; 'İki ülke arasında karşılıklı bağlılık artıyor ve Birleşik Devletler, Çin'in yaptığı reformlarda Beijing'in fiilen yanındadır!')

Beijing'in Rusya ile ilişkileri ise enerji/yolları ve jeo-politik rekabetler içeriyor ki tamamı stratejiktir. Washington bunların çözüm yollarını elinde tuttuğu/elde ettiği sürece Moskova ve Pekin birbirlerine kavuşamayacaklar! İşte Türkiye'nin bir önemi de budur. O yolların kuzey yarım küredeki tamamı Ankara'dan geçiyor! Geçtiği her yerde yaşanan krizleri de işte görüyoruz, daha başlangıçtır.

***

ABD bu sene ilk defa Çin'i de büyük bir deniz tatbikatına davet etti ve Çin de kabul etti. Haziran ayındaki tatbikata destroyer ve firkateynleri ile katılacak. Tatbikatın adı şu; 'Rim of the Pacific'!..

Yazının kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Yazar: Nedret Ersanel
22-05-14
E mail: yenisafak.com.tr
 
 
Yorumlar: 0
Bu yazı için henüz yorum yapılmamıştır.
ABD-ÇİN YAKINLAŞMASI... NE İŞ?
Online Kişi: 16
Bu Gün: 23 || Bu Ay: 7.840 || Toplam Ziyaretçi: 2.218.601 || Toplam Tıklanma: 52.150.386