ÂYET-İ KERÎME
Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.
Bakara, 120.
HADÎS-İ ŞERİF
Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.
Müslim, Rikak, 99.
SÖZÜN ÖZÜ
Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.
İsmet Özel
Kategori : TÂRİH / TÂRİHİN ARA SOKAKLARI
Okunma Sayısı: 3936
Yazar:
Ayşe-Fatma Soylu Bir Kadın: Altuncan Hâtun

Ayşe-Fatma Soylu Bir Kadın: Altuncan Hâtun1059 senesi... Bağdat sokaklarından akın akın yetişen Selçuklu askerleri, Hemedan’a doğru at sürüyorlardı. Başlarında ise bir kadın vardı. Bir haberle Bağdad’daki Selçuklu ordusunu toparlayıp başına komutan olan bu kadın kimdi? Orduyu nereye götürüyordu?

De­dem Kor­kut'a gö­re, Oğuz­lar'da ka­dın dört tür­lü­dür. Sol­du­ran sop, dol­du­ran top, ne ka­dar der­sen ba­ya­ğı ve evin da­ya­ğı. Evin da­ya­ğı, yâ­ni evi ayak­ta tu­tan, Ay­şe, Fat­ma so­yun­dan­dır. Evin i’­ti­bâ­rı­nı ko­rur. Eşi dı­şa­rı­da ise yok­lu­ğu­nu his­set­tir­mez. Eli açık­tır. Fa­zi­let sâ­hi­bi­dir.

İş­te böy­le Ay­şe Fat­ma soy­lu bir ka­dın olan Al­tun­can Ha­tun, Bü­yük Sel­çuk­lu Dev­le­ti'nin ku­ru­cu­su Tuğ­rul Bey'in ilk eşi­dir. Tuğ­rul Bey ise, Al­tun­can Hâ­tun'un ikin­ci eşi. İlk eşi Har­zem­şah ölün­ce, Tuğ­rul Bey'in tâ­lib ol­ma­sıy­la oğ­lu Anu­şir­van'ı ya­nı­na ala­rak Sel­çuk­lu sa­ra­yı­na ge­lin ol­du. Ze­ki, akıl­lı, bil­gi­li, at bi­nen, kı­lıç kul­la­nan bir hâ­tun­du. Tuğ­rul Bey, dev­let iş­le­rin­de dâi­ma ona da­nı­şa­rak ha­re­ket et­ti. Al­tun­can  Hâ­tun, hep dev­le­tin iyi­li­ği için akıl ver­di. Sa­ray­da en­tri­ka, de­di­ko­du gi­bi fe­nâ­lık­la­ra ge­çit ver­me­di. Tâ­bir-i câ­iz­se, fe­nâ­fid­dev­le ol­muş bir hâ­tun­du. Yâ­ni, dev­le­tin var­lı­ğın­da yok ol­muş; dev­le­tin be­kâ­sı­nı her şey­den üs­tün tut­muş­tu. Hat­tâ, öz ev­lâ­dın­dan bi­le...

Sel­çuk­lu Dev­le­tİ'nİ yı­kıl­mak­tan kur­ta­ran yİ­ğİt hâ­tun   

Bü­yük Sel­çuk­lu Dev­le­ti­’nin ku­ru­cu­su Sul­tan Tuğ­rul Bey, 1055 se­ne­sin­de Ab­ba­si Ha­li­fe­si Kâ­im Bi­em­ril­lah'ın dâ­ve­ti üze­ri­ne Bağ­dat'a git­ti. Ya­nın­da eşi Al­tun­can Hâ­tun ve üvey oğ­lu Anu­şir­van da var­dı. Bü­vey­hî­le­rin Bağ­da­t’­da­ki si­yâ­si gü­cü­ne son ver­di. Adı­na hut­be oku­tul­ma­sı ile İs­lâm dün­yâ­sı­nın da si­yâ­sî li­de­ri ol­du.  Bil­ge Ka­ğan-Kül­ti­gin mi­sâ­li kar­deş da­ya­nış­ma­sı ile dev­le­ti yö­net­ti­ği  kar­de­şi Çağ­rı Bey dev­le­tin Do­ğu si­yâ­se­ti­ne hâ­kim­di.

Tuğ­rul Bey, ken­di­si­nin Bağ­dad'da ol­ma­sı­nı fır­sat bi­le­rek is­yân edip He­me­dan'a doğ­ru iler­le­yen üvey kar­de­şi İb­ra­him Yı­nal'ı bas­tır­mak için 1058'de Bağ­dat'dan ay­rıl­dı. Ve­zi­ri Ami­dül­mülk, eşi Al­tun­can Ha­tun ve üve­yoğ­lu Bağ­dad'da kal­dı. Sul­tan, İb­ra­him Yı­nal kar­şı­sın­da ba­şa­rı­sız ol­du. Bir hay­li yaş­lan­mış olan Çağ­rı Bey'in oğul­la­rın­dan ve Bağ­dad'da­ki ve­zi­rin­den yar­dım is­te­di. An­cak, Sel­çuk­lu as­ker­le­ri gi­der­se Bü­vey­hî­le­rin ye­ni­den iş­gâ­lin­den çe­ki­nen Ha­li­fe ve ve­zir Ami­dül­mülk, Tuğ­rul Bey'in üvey oğ­lu­nun sul­tan îlân edil­me­si­ni is­te­di­ler. Anu­şir­van da ay­nı fi­kir­dey­di. Al­tun­can Hâ­tun, üç­lü mu­hâ­le­fe­te rağ­men atı­na at­la­dı ve ha­be­ri alıp akın akın Bağ­dad'ın her ta­ra­fın­dan ye­ti­şen Türk as­ker­le­ri­nin ba­şı­na ge­çe­rek He­me­dan'a doğ­ru yo­la çık­tı. Çâ­re­siz an­ne­si­ne ka­tı­lan oğ­lu­nu ise dev­le­te baş kal­dır­dı­ğı için zin­ci­re vur­du. Tuğ­rul Bey, eşi­nin ve ye­ğen­le­ri­nin yar­dı­mı ile İb­ra­him Yı­nal'ı yen­di. Biz­zat an­ne­si ta­ra­fın­dan tes­lim edi­len üvey oğ­lu­nu ise  af­fet­ti.

Al­tun­can Hâ­tun'un yi­ğit­li­ği bu­nun­la bit­me­di. Has­ta olup ölü­mü bek­ler­ken bi­le kal­bi dev­let için çarp­mak­tay­dı. Ölüm dö­şe­ğin­de, Tuğ­rul Bey'e ha­li­fe­nin kı­zı ile ev­len­me­si­ni, böy­le­ce da­ha da güç­le­ne­ce­ği­ni tav­si­ye ede­cek ka­dar fe­dâ­kâr ve kıs­kanç­lık­tan mü­nez­zeh bir ka­dın­dı. Ya­ka­lan­dı­ğı has­ta­lık se­be­biy­le 1060 yı­lın­da ve­fât et­ti. Dev­le­tin baş­ken­ti Rey şeh­ri­ne def­ne­dil­di.

Eşi­nin ve­fâ­tı­na çok üzü­len Tuğ­rul Bey, va­si­ye­ti­ni din­le­ye­rek ha­li­fe­nin kı­zı ile ev­len­di. An­cak, ço­cu­ğu ol­ma­dı. 1063 yı­lın­da ve­fât edin­ce ye­ri­ne, kar­de­şi Çağ­rı Be­y’­in oğ­lu Al­pars­lan geç­ti.

Dol­du­ran Top: Ter­ken Ha­tun

Al­tun­can Hâ­tu­n’­un, uğ­ru­na öz oğ­lun­dan vaz­geç­ti­ği Sel­çuk­lu Dev­le­ti, onun ölü­mün­den 30 yıl son­ra sar­sıl­ma­ya baş­la­dı. Dev­le­tin bö­lün­me ve da­ğıl­ma sü­re­ci­ne gir­me­sin­de­ki se­bep­ler­den bi­ri de Sul­tan Me­lik­şâ­h’­ın eşi Ter­ken Hâ­tu­n’­dur. Dev­let kur­ta­ran Al­tun­can Hâ­tu­n’­un ak­si­ne, oğ­lu­nu ba­şa ge­çi­re­bil­mek için tür­lü en­tri­ka­lar çe­vi­ren Ter­ken Hâ­tun, Sul­tan Me­lik­şah ile bü­yük dev­let ada­mı ve­zir Ni­zâ­mül­mül­k’­ün ara­sı­nın açıl­ma­sın­da et­ki­li ol­du. Bu yüz­den, Sel­çuk­lu­’nun Hür­re­m’i ola­rak bi­li­nir.

Bir ta­raf­ta, sul­tan eşi ol­mak­la ye­tin­me­yip, vâ­li­de sul­tan ol­mak için üvey oğ­lu­nu ölü­me gön­de­ren ih­ti­râs­lı hâ­tun­lar; di­ğer ta­raf­ta, dev­le­tin iyi­li­ği için öz oğ­lu­nu bi­le göz­den çı­ka­ran­lar... Hür­rem­di, Kö­sem­di der­ken tâ­ri­hi­miz­de­ki fa­zi­let tim­sa­li ka­dın­la­rı gör­mez ol­duk. Her ne­den­se, ih­ti­râs­lı  ve en­tri­ka­cı ka­dın­lar da­ha il­gi­mi­zi çe­ki­yor. Oy­sa, De­de Kor­kut'un bah­set­ti­ği Ay­şe, Fat­ma soy­lu ka­dın­la­rı, özel­lik­le bu­gün­ler­de ha­tır­la­ma­ya çok ih­ti­ya­cı­mız var. Es­ki­den sâ­de­ce tâ­rih ki­tap­la­rın­da yer alan en­tri­ka­cı sa­ray ka­dın­la­rı, di­zi­ler sâ­ye­sin­de iyi­ce meş­hûr ol­du. Fa­zi­let sâ­hi­bi olan­la­ra ise ye­te­rin­ce âşi­nâ de­ği­liz.

Al­tun­can Hâ­tun'un ne ro­ma­nı ya­zıl­dı ne fil­mi ya­pıl­dı. Dev­let için ka­dın­lık­tan, ana­lık­tan, bir an bi­le te­red­düt et­me­den vaz­ge­çe­bi­len bu soy­lu Müs­lü­man Türk ka­dı­nı­nı rah­met­le ana­lım ve De­dem Kor­kut ile bi­ti­re­lim.

Ay­şe, Fat­ma so­yun­dan

Böy­le­si oca­ğın­dan

Hâ­n’­ım ek­sik ol­ma­sın,

So­yu so­pu ya­şa­sın.

Be­bek­le­ri ye­tiş­sin,

Al­lah sa­na da ver­sin.

Yazının kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Yazar:
08-02-15
E mail: gazetevahdet.com
 
 
Yorumlar: 0
Bu yazı için henüz yorum yapılmamıştır.
Ayşe-Fatma Soylu Bir Kadın: Altuncan Hâtun
Online Kişi: 27
Bu Gün: 304 || Bu Ay: 9.527 || Toplam Ziyaretçi: 2.201.227 || Toplam Tıklanma: 51.942.657