CEMİL MERİÇ'TEN SEÇMELER (Sağ ve Sol)

ÂYET-İ KERÎME

Ey Peygamber! Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hrıstiyanlar da senden asla hoşnut olmayacaklardır.

Bakara, 120.

HADÎS-İ ŞERİF

Dünya tatlı ve caziptir. Allah sizi dünyada egemen kılacak ve nasıl davranacağınıza bakacaktır. Dünyadan ve kadınlardan sakının.

Müslim, Rikak, 99.

SÖZÜN ÖZÜ

Bir düşünce için ölümü göze almak, kendini feda ediş değil; hayatı anlamlandırmaktır.

İsmet Özel

Kategori : / CEMİL MERİÇ'TEN SEÇMELER

Okunma Sayısı: 8865

Yazar: Harun Şahin

CEMİL MERİÇ'TEN SEÇMELER (Sağ ve Sol)

Türk düşünce tarihinin en büyük simalarından biri olan Cemil Meriç’i ne kadar okuyoruz? Genç kuşaklarımız bu ışık kaynağından ne kadar istifade ediyorlar acaba? Sohbet meclislerimizde dostlarımız, sınıflarda öğrencilerimiz Cemil Meriç’in ismi anılınca bir hürmet, bir tazim gösteriyorlar şüphesiz; ancak ondan yeterince istifade edebildiğimizi sanmıyorum.

Engin bir kültüre sahip olan Cemil Meriç’in eserleri, onun bu kültürünü yansıtan özel isim ve özel anlamlı kelimelerle doludur. Bunun içindir ki alesseviye bir okuyucu dahi, Cemil Meriç’in eserleri karşısında, sözlük ve ansiklopedilere ihtiyaç duymaktadır. Hatta üstadın eserlerinde bir gezinti yaptığımız zaman hemen fark ederiz ki: Sözlükler onu kıskanır, ansiklopediler kıskanır, internet kıskanır ve çaresiz kalır.

Bu şifreleri çözmek, kastedilen manayı anlamak, bahsi geçen kişi ya da eseri az da olsa tanımak, eserlerden istifade noktasında bir ihtiyaç ve bir problem olarak karşımızda durmakta, işaret edilen noktaları bize yansıtacak bir ışık kaynağından mahrumiyetimiz de zihinlerimizi meşgul etmektedir. DOĞRULUŞ olarak bir ışık olma sevdasıyla sayfamızın bu bölümünü Cemil Meriç’e ayırmayı uygun bulduk..

Amacımız, Cemil Meriç gibi bir dehadan daha fazla istifade etmenin yollarını aramaktır. Bu maksatla Cemil Meriç’in eserlerinden seçme metinler alacağız. Bu metinlerde geçen özel isimler ve hususi bir anlam taşıyan kelimelerin taşıdığı manaları dipnotlarla açıklamaya çalışacağız. Gerçi Cemil Meriç, “Bu Ülke”nin “Kanaviçe”, “Bir Dünyanın Eşiğinde”nin de “Sözlük” ve “Temel Tarihler” bölümlerinde okuyucunun eserleri daha iyi anlaması için açıklamalarda bulunmuştur. Bahsi geçen kısımlar, okuyucuya hiç de azımsanmayacak şekilde ışık tutmaktadır. Biz, daha geniş bir kelime çalışması yapmayı planlamaktayız.

Cemil Meriç'ten seçeceğimiz her yazının altında günümüz lise ve üniversite gençliğinin anlayamayabileceği kelime ve mefhumların açıklanmış hâllerini göreceksiniz. Gayemiz Cemil Meriç'i anlamayan gencimizin kalmamasıdır. Doğruluş olarak gençlerimize böyle bir hizmet sunmanın heyecanını ta şuramızda duyuyoruz.

Mevla’nın muvaffak kılması duasıyla…

İşte ilk yazımız:

SAĞ İLE SOL¹

Mefhumların² kâh gülünç kâh korkunç maskelerle raksa çıktığı bir karnaval balosu, fikir hayatımız.

Tanımıyoruz onları, nereden geliyorlar bilen yok. Fir’avunlara³ benziyorlar, kalabalığa çehrelerini göstermeyen Fir’avunlara. Ve aydınlarımız, o meçhul heyûlâlar⁴ için ehramlara⁵ taş taşıyan birer köle.

Kavga, insanla kader arasında değil artık, insanla kelime arasında. Rüyaları o bayraklaştırıyor. Yığınlar onun için yaşıyor, onun için dövüşüyor, onun için ölüyorlar. Mukaddeslerin rengine bürünen bir bukalemun⁶ kelime, semâvî kitapların şeytanı. Ve en tehlikelileri, toprağımızda doğmayanlar.

Sol’la sağ, bu karanlık kafilenin öncülerinden ikisi.

Sol, Latincede meş’um⁷, eski Almanca’da, eğri demek… Cehenneme inen merdiven hep sola bükülür. Sağ, kibar ve imtiyazlı; Rabbin sevgili kulları sağında oturacaklar, diyor Tevrat.

Sol’la sağın yeni bir hüviyetle⁸ politikaya sıçrayışı, Fransız İhtilali’yle⁹ yaşıt.

Napolyon¹⁰ orduları ihtilalin ideolojisini dünyanın dört bucağına taşır; ideolojisini, yani kelimelerini.

Avrupa, Fransa’nın mirasını muhabbetle benimser… Aynı manevi iklim, aynı içtimaî yapı. Önce burjuvazinin¹¹ bayrağıdır sol, sonra dördüncü sınıfın… Hürriyettir, terakkidir¹², müsavattır¹³. Sağa türbedarlık düşer; türbedarlık, yani ezeli değerlerin bekçiliği.

Hangi ezeli değerlerin? İhtilal, istibdadın¹⁴ tasfiyesiydi¹⁵; müjdeydi, ümitti, gelecekti. Sağ, daima çekingen, daima korkak, daima sevimsizdir. Çekingendir, çünkü maziyi temsil eder; maziyi, yani keyfiliği, kanunsuzluğu. Korkaktır, zira kanlı imtiyazların ve karanlık istismarların mirasçısıdır. Sevimsizdir, hangi mezarlığı ürpermeden seyredebiliriz? Avrupa’nın son iki yüzyıllık tarihi, sol’un zaferleri, sağ’ın hezimetleri tarihidir.

Bize gelince… Hudutlarımızdan salgın bir hastalık gibi girer sol, arazı¹⁶, meçhul bir hastalık. Solcu, ithamların en korkuncu olur… Büyüden meş’um, bedduadan netameli¹⁷ bir kelime. Sağ, daha nazlı, daha utangaç bir misafir. Ne zaman gelmiş, bilen yok! Türk adaleti, kimse tarafından benimsenmeyen bu silik ve şahsiyetsiz kelimeyi pek ciddiye almaz. Ve çeyrek asır nebatî bir hayat yaşar sağ.

Sol, demokrasilerin zaferinden sonra yeni bir bekâret kazanır Avrupa’da, günahlarından arınır. Bizde de kasideler döşenilir, nazenine¹⁸. Avrupa, bütün cinayetlerini sağ’a yükler. Sağ, yakın tarihin “günahkâr tekesi”dir: kilisedir, cehalettir, faşizmdir¹⁹. Batının en gerici partileri bu menfur²⁰ vasıftan kurtulmağa çalışırken, bizde mukaddesatçıların²¹ bayrağı olur. sağ: Türkün âlicenaplığı²²… Filhakika²³ bu kirli ve karanlık kelimenin dünyada bizden başka şefaatçısı, bizden başka elinden tutanı kalmamıştır.

Sol-sağ… Çılgın sevgilerin ve şuursuz kinlerin emzirdiği iki ifrit²⁴. Toplum yapımızla herhangi bir ilgisi olmayan iki yabancı. Solun halk vicdanında yarattığı tedailer²⁵: casusluk, darağaçları, Moskova: sağın, müphem²⁶, sevimsiz, sinsi bir iki hayal. Hıristiyan Avrupa’nın bu habis²⁷ kelimelerinden bize ne? Bu maskeli haydutları hafızalarımızdan kovmak ve kendi gerçeğimizi kendi kelimelerimizle anlayıp anlatmak, her namuslu yazarın vicdan borcu.

AÇIKLAMALAR:

1 Bu Ülke. İletişim Yayınları İstanbul 1996 s.77.
2 Mefhum: Kavram, terim.
3 Fir’avun: Eski Mısır hükümdarlarına verilen isim. Tevrat, İncil ve Kur’an-Kerim’de geçen olaylarda bahsedilen Firavun'un, Ramses(II) olduğuna dair, İslam Dünyasında yaygın bir kanaat mevcuttur.
4 Heyûlâ: Korkunç hayal.
5 Ehram: Mısır Firavunları'nın piramit biçimindeki mezarları
6 Bukalemun: Bukalemungillerden, 20-30 cm boyunda, renk değiştirmesiyle ünlü sürüngen türü, kaya keleri. Mecaz anlamda davranışını, görüşünü çıkarına göre değiştiren kimse.
7 Meşum: Uğursuz, kötü .
8 Hüviyet: Kimlik
9 Fransız İhtilâli: 1789-1799. Fransa’da Ancien Regime(Eski Yönetim)’e son veren ihtilal hareketlerinin tamamına verilen ad.
10 Napolyon: Napolyon Bonaparte, (1822-1891). Fransız İmparatoru ve general.
11 Burjuvazi: Burjuva sınıfı, kent, soyluluk. Hayatını emeği ile kazanmayanları, rahat yaşayablecek mevkide olanları ve özel imtiyazlardan yararlanan şehirli insanları kapsayan sosyal sınıf..
12 Terakki: İlerleme, yükselme, gelişme
13 Müsavat: Eşitlik, müsavîlik, aynı halde ve derecede olma.
14 İstibdad: Sıkıyönetim, mensuplarının hiçbir hak ve hürriyet tanımayan sınırsız monarşi, desportlu Tasfiye: ayıklama, temizleme, arıtma, ortadan kaldırmak.
16 Â’razî: ârızî, tesadüfî, rastgele.
17 Netameli: Gizli bir tehlikesi olduğu sanılan, tekin olmayan.
18]Nazenin: Nazlı, cilveli, oynak, çok nazlı yetiştirilmiş, şımarık.
19 Faşizm: İtalya’da 1922-1943 yılları arasında etkinliğini sürdüren, meslek gruplarına dayanan, devlet sınırlarını genişletmeyi amaçlayan yetkinin tek partinin elinde bulunduğu, aşırı bir milliyetçilik ve baskı düzeni kurmağı amaçlayan siyasî akım.
20 Menfur: Nefret edilen, iğrenç, tiksindirici.
21 Mukaddesatçı: Mukaddes şeyleri savunan kişi.
22 Âlicenap: 1-Cömert. 2-Onurlu, şerefli.
23 Filhakika: Gerçekten, doğrusu, hakikaten
24 Ifrit: Doğu masal ve efsanelerinde, kötü ve korkunç cin. Mecaz anlamıyla: mecaz Öfkeli, ortalığı birbirine katan kimse.
25 Tedai: Çağrışım.
26 Müphem: Belirsiz, örtülü.
27 Habis: Kötü, alçak, soysuz (kimse).

Yazar: Harun Şahin	02-05-11
E mail: sahharun@hotmail.com		Tweet

Yorumlar: 3

Hasan YAŞAR
Mükemmel bir başlangıç			Tarih : 02-06-11
Hayırlısı olsun bu başlangıçlar. inş. geleceğin nesli için bir dönüm noktası olur. Ne diyor Üstat Cemil meriç; İrfan kalelelerimize Çöreklenen Engereklerin Kırk Başını birden ezmek Milli savaşın Baş borcudur. Onun sizler Münzevi ve Mütecessis bir fikir işcisiziniz. Saygılar

İhsan Efendioğlu
CEMİL MERİÇ YAZILARI			Tarih : 05-05-11
Harun bey, Cemil Meriç'in anlaşılması gayesiyle yapmış olduğunuz bu titiz çalışmayı bizlerle paylaştığınız için teşekkür ediyorum. Devamını bekliyoruz.

AHMET
HOŞ GELDİNİZ!			Tarih : 03-05-11
Harun Hocam, sitemize hoş geldiniz. Aslında bu gecikmiş bir teşrif. Büyük bir emek mahsulü çalışmalarınız inşaallah gençler tarafından okunur, anlaşılır, dersler alınır. Başka yazılarınızı da görmek dileriz. Selamlar.